Laat voeding uw medicijn zijn en medicijn uw voeding : ook nu! Column van arts-bioloog Engelbert Valstar

30 oktober 2017:

Valstar Arts-bioloog drs. Engelbert Valstar

Onderstaande column is eerder gepubliceerd december 2009.

Laat voeding uw medicijn zijn en medicijn uw voeding : ook nu!

Hippocrates (Kos, ca. 460 v. Chr.?- Larissa, 377 v. Chr.), de grondlegger van de hedendaagse geneeskunde heeft ooit gezegd : ‘ Laat voeding uw medicijn zijn en medicijn uw voeding’ . Voeding vervulde bij hem een zeer belangrijke rol bij de behandeling van ziekten oftewel hij was in de hedendaagse terminologie orthomoleculair arts. Nu worden vooral niet natuurlijke geneesmiddelen ingezet, al is de voeding in de geneeskunde via de orthomoleculaire inbreng wel aan een come-back bezig. Deze come-back vindt met name de farmacie om het eufemistisch uit te drukken, lang niet altijd geslaagd. De EU is al vele jaren bezig om een reglementering voor vitaminen, mineralen en kruiden op te zetten, waarop de diverse belangengroepen trachten zoveel mogelijk invloed uit te oefenen om een voor hen zo gunstig mogelijke regeling te verkrijgen.. De EFSA (=European Food Safety Authority) bracht hierover al in oktober 2000 een eerste rapport uit (en was al ruim daarvoor met onderzoek begonnen). De bedoeling was in eerste instantie, dat in 2007 en de daarop volgende paar jaren van ruim 25 vitaminen en mineralen door de EU na advisering door de EFSA bepaald zou worden hoeveel en in welke vorm deze voedingstoffen in supplementen zouden mogen zitten. Inmiddels heeft de EFSA nog geen echt begin gemaakt met het uitbrengen van officiele adviezen, maar is er inmiddels wel een overlegstructuur met de Amerikanen gekomen, waarvan bekend is dat deze veel soepeler normen hanteren. Dit uitstel is vermoed ik in belangrijke mate veroorzaakt door het juridische gesteggel omtrent deze regeling tussen enerzijds de uit het particuliere initiatief gestichte Alliance of Natural Health (ANH) uit het Verenigd Koninkrijk onder leiding van Robert Verkerk en de EU anderzijds. Weliswaar heeft de rechter de op handen zijnde regeling niet verboden, maar er kwam wel uit dat het de EU weliswaar geoorloofd is om de toxiciteit als graadmeter te hanteren, maar dat (en nu komt ie) de bewijslast hiervoor op de EU rust. De NPN heeft indertijd geblunderd door te stellen de ANH niets bereikt had. De toxiciteit van het genoemde 25 tal voedingsstoffen is echter dermate beperkt, dat de EU gewoon weinig beperkingen kan opleggen. Het gevolg daarvan is inmiddels wel dat de restricties in landen waar voordien heel weinig was toegestaan nu op grond van de op handen zijnde regeling en de bijbehorende jurisprudentie op voedingssuppletiegebied al veel meer is toegelaten. Ik denk hierbij in het bijzonder aan Duitsland. Orthica en Winclove Bio Industries (de laatstgenoemde onderneming is de grote toeleverancier van probiotica in Nederland en hier te lande een grote stimulator van wetenschappelijk onderzoek naar probiotica in relatie tot gezondheid/ziekte) hebben bij dit laatste een gewichtige rol gespeeld.

Als het niet lukt om voedingssuppletie zodanig te reglementeren, dat ze beperkt wordt, wat moet de politiek of liever de farmacie vanuit hun optiek dan doen?

Daar hebben we al iets van kunnen zien, omdat de industrie nu namelijk probeert mogelijk effectieve supplementen als geneesmiddelen te laten kwalificeren. Een expliciet voorbeeld is Red Yeast Rice-extract dat een natuurlijke statine bevat. De Duitse overheid heeft namelijk eerder gesteld :Red Yeast Rice bevat een cholesterolverlagende stof ; is dus een geneesmiddel en moet van de markt. Het oordeel van het European Court of Justice (EJC) luidde echter recent : er zit in het desbetreffende Red Yeast Rice-extract wel een stof, die in principe als een statine werkt, maar de dosering is te laag om het als geneesmiddel te kwalificeren (een geconcentreerd extract van een dergelijke plant zou dus wel een geneesmiddel zijn). De beslissing van het EJC impliceert nu wel dat bijvoorbeeld glucosaminesupplementen met een effectieve dosering om arthrose te bestrijden op termijn als geneesmiddelen beschouwd kunnen gaan worden (glucosamine is zowel als geneesmiddel als in de vorm van voedingssupplement op de Europese markt). VWS heeft dit in feite al aangekondigd. Per 1 mei 2010 moeten supplementen/kruiden (‘waren’ in de zin van de Warenwet dus) met een effectieve dosis van een reeds bestaand geneesmiddel van de markt, ook al betreft het een voedingsstof of een natuurlijk kruid. Suppletieimporteurs/distributeurs kunnen dit voorkomen door een apotheker in dienst te nemen en hem expliciet dit soort middelen volgens de desbetreffende regels als magistraal geneesmiddel laten bereiden. Een geregistreerde vorm, een geneesmiddel dus, kan natuurlijk na een recept ook via een willekeurige apotheek worden afgeleverd. Overgang naar een volledige geneesmiddelstatus betekent een duurder middel en er is vaker weer een arts nodig voor een recept. Hierdoor zal de verkrijging van deze middelen niet gemakkelijker worden. Ik acht het overigens reeel dat internet (extra) roet in het farmacie-VWS-eten zal gooien. Wat voor glucosamine geldt, geldt ook voor o.a. St-Janskruid dat als antidepresivum als geneesmiddel op de Europese markt verkrijgbaar is, maar ook als ‘waar’ (kruid) met een in principe vergelijkbare effectiviteit.Uiteraard betekent dit zoals ik feitelijk al impliciet heb opgemerkt, dat een dergelijke ‘waar’ dan wel een effectief medicinaal werkzame dosis moet bevatten, want anders is er uiteraard van een geneesmiddel geen sprake. De vraag is dan wel of sterke koffie bijvoorbeeld dat pijnstillers potentieert, ook niet van de markt moet, vanwege een te hoog gehalte aan caffeine. Duidelijk is wel dat hiermee het terrein van de interacties wordt betreden hetgeen de practische uitvoering van deze maatregel sterk zal kunnen bemoeilijken.

De erkenning op deze manier van de werkzaamheid van supplementen zal de defacto officiele erkenning van de orthomoleculaire geneeskunde betekenen, ook al zullen deze middelen dan slechts in een ander juridisch jasje namelijk in de vorm van een magistraal bereide geneesmiddelen op de markt kunnen blijven. Wanneer deze ontwikkeling betreffende complementaire middelen bedoeld mocht zijn om het consumptievolume aan bijvoorbeeld glucosamine te beperken dan wel bijvoorbeeld klassieke anti-depressiva een gunstigere concurrentiepositie te geven, dan verwacht ik dat dit mede door internet volledig mislukt. Het toenemende contact van mij en collega’s met artsen, biologen en chemici van universiteiten, die zich met wetenschappelijk onderzoek naar supplementen op vele manieren bezig houden, past bij de zich ontvouwende erkenning voor de orthomoleculaire geneeskunde. De dubbele rol van de Farmacie manifesteert zich evenwel ook wederom onmiskenbaar op andere wijze. Zo heeft Astra Zeneca (producent van de statine Crestor) een voedingswijzer uitgebracht voor diabetes en/of een te hoog cholesterol. In dit advies wordt 1 keer vette vis en 1 keer magere vis per week aanbevolen, terwijl een hogere inname van vette vis expliciet om het cholesterol te verlagen nog beter is. Vlees wordt als vast onderdeel van de voeding gepresenteerd ; zij het met een voorkeur voor mager vlees, terwijl roodvleesconsumptie naar mijn mening meer expliciet afgeraden zou moeten worden. In de voedingswijzer wordt tevens aangegeven, dat olie goed is, maar over olijfolie wordt niet gerept. Om te bakken worden eerst genoemd : bak- en braadproduct (vloeibaar),frituurproduct (vloeibaar, terwijl juist frituren minder goed is) en ter afsluiting worden alle soorten olien genoemd. , maar niet expliciet olijfolie. Uiteraard zal bij een dergelijk niet-optimaal dieetadvies, de toevoeging van een statine eerder nodig. Het is wellicht overbodig tevens te vermelden, dat indien een statine nodig is gezien het bijwerkingenprofiel en zeker gelet op de prijs er beter voor Zocor dan voor bijvoorbeeld Lipitor of Crestor kan worden gekozen. Co-enzym Q10 moet dan wel worden gesuppleerd om (deels) de bijwerkingen tegen te gaan.

Orthomoleculair arts Hipocrates gaf aan artsen in opleiding gratis onderwijs (zie de Eed van Hippocrates) ; tegenwoordig worden (commercieel) interessante feiten daarentegen juist vertraagd en in de regel pas tegen betaling aan andere artsen/instellingen doorgegeven. Zoals Archimedes voor de wis- en natuurkunde uit de Griekse Oudheid een monument was en in zijn algemeenheid dat voor de wetenschap als zodanig nog steeds is, zo was en is Hippocrates dat voor de geneeskunde. Zo is van Hippocrates ook de uitspraak : ‘ Lopen is ’s mensen beste medicijn’ (dat zijn wij nu weer aan het ontdekken, evenals de genoemde orthomoleculaire geneeskunde). Ook bekend is Hippocrates’ uitspraak : Er zijn in feite twee dingen : de wetenschap en een mening ; het eerste vergt kennis, het laatste onwetendheid. Zou dit nu eindelijk ook doordringen bij in de publieke arena optredende personen als Klink, Plasterk, Renckens, Borst en al die anderen die zich in woord en geschrift zo tegen de orthomoleculaire geneeskunde hebben afgezet? Ik ben, zoals ik al eerder aangaf, op voornamelijk wetenschappelijke gronden van mening dat met het erkennen van het feit dat er in voeding stoffen zitten met medicinale effecten en er vervolgens medicijnen van te maken, niet het einde van de Orthomoleculaire geneeskunde wordt ingeluid, maar juist de erkenning. Uiteindelijk resteert voor de tegenstanders van de orthomoleculaite geneeskunde dan nog slechts de optie : If you cannot beat them, join hem. Gaat de VtdK nu de effectiviteit van bijvoorbeeld glucosamine tegen arthrose nu eindelijk eens erkennen of niet?. VtdK-adept Klink doet dat al wel gezien zijn brief die hij 14 augustus 2008 aan de Tweede Kamer heeft gestuurd.

Plaats een reactie ...

Reageer op "Laat voeding uw medicijn zijn en medicijn uw voeding : ook nu! Column van arts-bioloog Engelbert Valstar"

Gerelateerde artikelen