Stof tot nadenken: arts-bioloog Engelbert Valstar over de schadelijke invloed van fijnstof en wat daar tegen te doen

1 september 2016

Arts-bioloog drs. Engelbert Valstar

In deze rubriek hebben we een aantal columns van arts-bioloog drs. Engelbert Valstar geplaatst. Columns die vaak een reactie zijn op publicaties of acties van de VtdK - Vereniging tegen de Kwakzalverij maar ook analyseert Valstar vaak haarscherp bepaalde studiepublicaties van reguliere artsen - wetenschappers die een niet-toxische aanvullende aanpak van kanker proberen onderuit te halen. Hij doet dat vlijmscherp en altijd wetenschappelijk onderbouwd.

Deze column gaat over de schadelljke gevolgen van fijnstof en wat hier tegen te doen is orthomoleculair gezien. Maar ook kijkt Valstar in deze column kritisch naar de Europese regelgeving inzake voedingssupplementen.

Stof tot nadenken

De laatste tijd wordt er in de media regelmatig gesproken over de schadelijkheid van het zogenaamde fijnstof. Enige precisering is hier op zijn plaats : zogenaamd grof fijnstof zoals dat bijvoorbeeld van zand afkomstig is, is niet schadelijk ; heel fijn fijnstof zoals dat vooral uit de uitlaat van dieselauto’s komt is extra schadelijk en dan hebben we nog schadelijk fijnstof dat tussen beide uitersten in zit. Het schadelijk fijnstof is niet alleen schadelijk voor mensen met klachten van de luchtwegen, het bevordert ook het ontstaan van hart- en vaatziekten. Verder zijn er steeds meer aanwijzingen dat fijnstof bij met name vrouwen het ontstaan van kanker bevordert.

De belangrijkste bron van vooral het heel fijne fijnstof zijn auto’s die op diesel rijden. Roetfilters doen wel iets, maar houden juist het heel fijne fijnstof niet echt goed tegen. Deze filters zijn echter door de Europese commissie verboden (kennelijk vindt men dergelijke filters weinig zoden aan de dijk zetten, al is er mijns inziens wel sprake van een begin) en staatssecretaris Van Geel is terecht hiertegen in beroep gegaan. Vreemd is evenwel dat het openbaar vervoer niet echt bevorderd wordt. De laatste tientallen jaren is in bijvoorbeeld Den Haag het aantal lijnen voor openbaar vervoer, maar ook het aantal geschikte opstappunten afgenomen. Duidelijk is dat juist ook in het geval van Den Haag de gemeente hieraan iets zou moeten doen. Dat er landelijk iets moet gebeuren blijkt ook uit cijfers : 1 op de 10 Hagenaars gaat eerder dood door de milieuvervuiling!! Het fijnstof is de hoofdschuldige!

Landelijk zou Van Geel door het veel duurder maken van diesel het aantal personenauto’s dat hierop loopt kunnen terugdringen (transportbedrijven mogen van mij dan fiscaal gecompenseerd worden). Dit is relevant om tweeerlei redenen : de laatste 6 jaar is het aantal dieselauto’s met circa 50% tot circa 25% van het totaal toegenomen en last but not least : een dieselauto produceert 30 keer zoveel schadelijk fijnstof als een benzineauto! Ook zou het openbaar vervoer bevorderd kunnen worden. De verkeersdruk (het andere grote probleem) zal dan minder stijgen en vermoedelijk zelfs kunnen dalen. In Vlaanderen is bevordering van het openbaar vervoer door een hogere rijfrequentie, het introduceren van meer lijnen, verlaging van de prijzen en het deels gratis maken ervan gecombineerd met andere maatregelen die het autogebruik ontmoedigen een groot succes d.w.z. op veel plaatsen is het autoverkeer met maar liefst ca. 20% afgenomen! Minister Peijs wil nu beginnen met proeven om het openbaar vervoer op bepaalde trajecten gratis te maken. Ze realiseert zich dat als het verkeer echt vastloopt , accijnsheffingen op brandstof niet zaligmakend zijn (de Rijksinkomsten bestaan voor 10-20% uit dergelijke heffingen). Bij het bevorderen van het openbaar vervoer hebben we uiteraard natuurlijk ook liever nieuwe (extra) bussen die op groene elektriciteit rijden dan meer dieselbussen. Stimuleren van het fietsgebruik is uiteraard ook relevant.

Beschamend is dat Brussel c.q. Vlaanderen ons de weg moeten wijzen. De regels van Brussel implementeren valt ons land voor wat het fijnstof aangaat, zoals bekend, niet mee. Ernstiger is dat men zich in Nederland slecht houdt aan de regels voor milieurapportage (vereist bij grote bouwprojecten, maar ook vereist voor de aanleg van nieuwe wegen/extra weg). Zo zijn er diverse door Brussel opgelegde normen voor deze milieurapportages. Zo moet er lokaal gemeten worden ; er kan niet met schattingen worden volstaan. Het zeer fijne fijnstof moet, ook al zijn daarvoor nog geen aparte normen, separaat gemeten worden. Ook is aangegeven, dat er in Europees verband niet met vervuilingseenheden geschoven kan worden. Met name de gemeente Den Haag licht wat milieurapportages betreft de hand met de regeltjes.

Er is ook een relatie tussen de bevolkingsdichtheid en de mate van milieuvervuiling.We wonen in ons land zoals bekend op elkaars lip. Mede daardoor is in Nederland het inwoneraantal in 2005 met slechts 30000 toegenomen. In vier provincies echter, waaronder het zeer drukke Zuid-Holland daalde in 2005 het bevolkingsaantal al. Ook al nam de bevolking van Zuid-Holland in 2005 met slechts 8 zielen af, de trend is gezet. In het eerste kwartaal van 2006 groeide de Nederlandse bevolking met slechts 2000 zielen en dan vooral door immigratie van Polen. Werd eerst gedacht dat de Nederlandse bevolking tot 2030 zal groeien om vervolgens stabiel te blijven, maar waarschijnlijker te gaan afnemen ; nu wordt verwacht dat dit moment eerder komt. We wonen in Europa. Dit betekent dat stimulering van wonen elders goed is voor het milieu, al zullen vermindering van het aantal dieselauto’s, roetfilters, een toename van de participatie aan het openbaarvervoer, schonere auto’s etc. ook nodig zijn.

De al eerder genoemde gemeente Den Haag begrijpt weinig van dit alles. Zo wil men het centrum autoluw maken, wat tot gevolg heeft dat er meer omgereden moet worden met als resultaat meer vervuiling juist op plaatsen waar de normen al ruimschoots overschreden worden. Ook heeft Den Haag het erover dat het een Geneve aan de Noordzee moet worden : hiertoe moet de bevolking dan ook nog eens met 50.000 zielen groeien (goed voor de belastinginkomsten!) en dat terwijl de Haagse bevolking juist de laatste decennia beduidend is afgenomen ondanks dat het inwonertal van ons land beduidend steeg. Het is van de gemeente Den Haag wereldvreemd te denken dat de Haagse bevolking wel zal toenemen terwijl het inwonertal van ons land nauwelijks meer stijgt en mogelijk op niet al te lange termijn zal gaan dalen.

Een nuance is dat roken gemiddeld genomen veel schadelijker is dan het fijnstof. Toch ontslaat een en ander de overheid niet van een doordacht en stringent beleid in deze. De forse accijnstarieven bevorderen dit zoals ik feitelijk al heb aangegeven uiteraard niet. Om het nog maar niet te hebben over het verder daadwerkelijk implementeren van technieken, die ervoor kunnen zorgen dat wij 3-4 keer zover met een liter brandstof kunnen rijden. Voor de overheid en voor o.a. de Shell een doemscenario. Ik heb al gehoord dat de aanschaf van superzuinige bussen in den lande is tegengehouden omdat de aanschaf te duur is ; een prachtig vijgeblad voor een aansturende overheid, die deels weer door de olieindustrie wordt aangestuurd.

Wat valt er orthomoleclair tegen fijnstof te doen? Ik geef hier een eerste korte verkenning van de literatuur.

Bij mensen die beroepshalve veel aan dieseldampen zijn blootgesteld is weliwaar de vitamine E-spiegel niet verlaagd, maar wel het malonaldehyde verhoogd, hetgeen op een hogere E-behoefte wijst (Arbak P et al ; J Occup Health 46:281-8 ; 2004).
Fijnstof afkomstig van diesel verhoogt bij proefdieren de kans op longkanker. Carotenoidencomplex uit palmolie gaat dit in belangrijke mate tegen ; gewone beta-caroteen had echter geen effect (Yamanushi TT et al ; J Nutr Sci Vitaminol (Tokyo) ; 47:32-9 ; 2001).
Chlorophylline, een natrium-/koperzout van chlorophyll blijkt in de bekende test met Salmonellabacterien de mutageniteit van fijnstof afkomstig van kolen en diesel voor 80% te neutraliseren (Ong TM et al ; Mutat Res 173:111-5 ; 1986).
Door fijnstof uit diesel treedt bij muizen in de longen gemeten aan de hoeveelheid 8-hydroxydeoxyguanosine extra DNA-schade op. Vetrijke voeding blijkt dit significant te versterken, terwijl beta-caroteen hiertegen niet-significant beschermde (Nagashima M et al ; Carcinogenesis 16:1441-5) ; 1995.
N-acetylcysteine (NAC) blijkt in een diermodel de allergie bevorderende werking van fijnstof uit diesel tegen te gaan (Whitekus MJ et al ; J Immunol 168:2560-7; 2002).

Kortom een gezondere levenswijze (minder vet bij wel meer vette vis uiteraard) ; meer groenten/fruit (carotenoiden, chlorophyll), maar ook suppletie met carotenoiden, chlorophyll, vitamine E, NAC en andere antioxydanten zoals bijvoorbeeld polyfenolen uit groene thee extract die de glutathionniveau’s kunnen verhogen, lijken zinvol, al is wonen in een schonere omgeving met liefst de hulp van de overheid ook gewenst!

Dankzij Europa komt er met betrekking tot het fijnstof gelukkig eerder een beleid en wordt migratie, wat ook hier de fijnstofexpositie gunstig beinvloedt in principe, bevorderd. Europa doet meer goede dingen.

Zo ging er ruim 10 jaar van Brussel naar artsen een brochure uit gelardeerd met zeer veel literatuur om olijfolie ter bevordering van de gezondheid aan te bevelen. Ik attendeerde hierop ook het KWF. De retorische niet inhoudelijke reactie was toen : ze hebben in Brussel zeker een olijfolieplas.

Nog een voorbeeld van de gunstige invloed van Europa is dat Duitsland nu mede door de door Orthica geschapen jurisprudentie, de vrije verkoop van diverse orthomoleculaire preparaten waaronder 1000 mg vitamine C-pillen moet toestaan. We moeten evenwel alert blijven dat er hier door een te grote Europese regeldrift juist restricties met betrekking tot suppletie ontstaan. We kunnen in dit verband blij zijn dat Europa zelf door de Natural Alliance of Health in gunstige zin is bijgestuurd. Hun rol wordt door de NPN en door Orthica helaas niet op juiste wijze ingeschat.

Voor mij is het op dit moment ook vanwege het anti-rookbeleid etc. vooralsnog : leve Europa.

arts-bioloog drs. Engelbert Valstar, columns, fijnstof, voeding, voedingssupplementen, Europese regelgeving

Plaats een reactie ...

2 Reacties op "Stof tot nadenken: arts-bioloog Engelbert Valstar over de schadelijke invloed van fijnstof en wat daar tegen te doen"

Hans Dekker :
20/01/2018
U vergeet te vermelden dat de belangrijkste bron van fijnstof (PM2,5) het stoken van hout of biomassa is.

Zie www.emissieregistratie.nl voor grafieken.
Fijn stof door autos neemt af en houtstook en biomassa verbranden neemt toe met desastreuze gevolgen.

Zie ook houtrook.nl en houtrookvrij.nl
vr groet
Hans Dekker

Comment
Mrgalak :
12/09/2016
Openbaar vervoer wordt in Nederland inderdaad niet ernstig genomen. Onbetrouwbaar, veel te duur voor wat er aangeboden wordt en voortdurend verandering van routes, haltes en frequenties. Het volstaat even de grens naar Duitsland over te steken om te leren hoe het wel zou moeten. Ik heb echter de indruk dat koning auto niet van de troon gestoten mag worden, omdat dit zo veel "leuke" belastinginkomsten oplevert (kwartje van Kok ???). Volksgezondheid en milieu zijn maar bijzaak. Een gidsland ?

Comment