Algemeen:: RFA in Medisch Centrum Leeuwarden met extra informatie hoe en wie er in aanmerking komen hiervoor

d.d. mei 2002: Sinds een half jaar worden in het Medisch Centrum Leeuwarden proefbehandelingen gedaan met R.F.A. = Radio Frequency Ablation bij patiënten met uitzaaiïngen in de lever. Dr. Meijerink vertelde mij dat deze R.F.A. behandeling inmiddels bij enkele patiënten met succes is uitgevoerd. Overigens nog wel met open huid, dus met operatie, maar de bedoeling is om in de heel nabije toekomst de R.F.A. behandeling te combineren met de veel minder belastende kijkoperatie en onder echobegeleiding.

Op de website (klik op patienteninformatie) van het Medisch Centrum Leeuwarden hebben de artsen Dr. Pierie en Dr. Meijerink (e-mailadres van Dr. Meijerink staat op de website) de volgende informatie over R.F.A. gezet. Ik kreeg het verzoek van Dr. Meijerink om deze informatie ook via mijn site bekend te maken. Wat ik dus bij deze doe. Ik heb me niet beperkt tot een verwijzing naar hun website omdat ik toch ook wat aantekeningen heb bij de informatie die zij geven. Mijn aanvullende informatie is afkomstig van Dr. Solbiati uit Italië. Ik begrijp werkelijk niet waarom er in Nederland niet echt samengewerkt wordt met deze arts-radioloog die al jaren R.F.A. met gesloten huid met heel veel succes toepast. Waarom kunnen ziekenhuizen in Nederland niet zorgen voor een gedegen opleiding via Dr.Solbiati die elke maand trainingen geeft aan artsen en radiologen van over de hele wereld? Sorry dat ik zo kritisch ben, maar ik erger me kapot aan dit gebrek aan vertragingen en bereidheid tot samenwerking. Zoveel meer patiënten zouden geholpen kunnen worden en niet een grote operatie hoeven ondergaan als de methode van Dr. Solbiati snel standaard zou worden. Maar goed onderstaand de informatie zoals die op de website (klik op andere medische informatie) van het Medisch Centrum Leeuwarden over R.F.A. wordt gegeven.

Bron: website Medisch Centrum Leeuwarden (klik op andere medische informatie)
In onze kliniek verrichten we RFA behandelingen bij levermetastasen van colorectale maligniteiten (dikke darm en endeldarm kanker), primaire leverceltumoren (HCC) en neuroendocriene tumoren (hormoonproducerende tumoren).

Techniek:

De RFA methode wordt door ons voorlopig nog via de "open" methode toegepast, waarbij middels een operatie de naalden in de lever worden aangebracht. Op geleide van een ECHOgrafisch beeld wordt de naald in het centrum van de uitzaaiing geprikt. Vervolgens wordt de punt van de naald als een soort paraplu opengeklapt in de uitzaaiing. (noot redactie: volgens Dr. Solbiati geeft het behandelen met een open huid extra risico op complicaties. Vaak zijn patiënten die behandeld worden toch wat zwakker door de kanker en door dan een grote operatie te moeten ondergaan zijn de risico's gewoon groter. Terwijl als de RFA wordt toegepast juist door de echobegeleiding net zo accuraat is als bij een open operatie. Een open operatie is aldus Dr. Solbiati slechts een extra onnodig risico)

Als de naald goed gepositioneerd is, wordt er door een speciale generator een hoogfrequente wisselstroom tussen de elektroden opgewekt. Deze stroom geeft een effect wat vergelijkbaar is met een gewone magnetron. Het weefsel binnen het bereik van de pootjes van de naald wordt opgewarmd en daardoor gedood. De generator levert niet alleen de wisselstroom, maar meet ook de weerstand van het weefsel en geeft daarmee aan wanneer de "verbranding" van de tumor klaar is.

Het verbrandingsproces is voor de chirurg goed te volgen op het ECHO beeld. Op deze wijze kunnen hierna de eventueel aanwezige andere uitzaaiingen aangeprikt worden.

Kleine tumoren (ofwel gezwellen of uitzaaiingen) kunnen met een keer prikken verbrand worden. Grotere tumoren kunnen, zoals op het plaatje hiernaast wordt aangegeven (zie voor mooie foto's de website) (klik op andere medische informatie), stapsgewijs verbrand worden. De lichtgekleurde "bolletjes" geven het gebied van "verbranding" weer. De verhitting moet tot net in het gezonde weefsel doorlopen om er zeker van te zijn dat alle kwaadaardige cellen vernietigd worden. (noot red: dit doorlopen in het gezonde weefsel is niet meer dan maximaal een 1 cm. tegenover soms wel 3-5 cm. bij een 'normale' operatie)

De verwachting is dat we in de nabije toekomst bij sommige patiënten ook de "percutane" techniek toepassen, waarbij een ECHO of CT geleide punctie van de uitzaaiingen kan plaatsvinden. (noot red: Een halfjaar geleden gaf Dr. Meijerink al aan dat deze techniek van Dr. Solbiati zou gaan worden toegepast, waarom dat nog steeds niet gebeurt is mij een raadsel) De radioloog prikt onder locale verdoving door de huid in de lever. In die gevallen waarbij percutane punctie niet mogelijk is willen we vanaf volgend jaar, na de inrichting van onze laparoscopische operatiekamers, een laparoscopische benadering toepassen. Hierover vindt U te zijner tijd meer informatie op deze website.

Criteria

Criteria om voor RFA behandeling in aanmerking te komen:
· De oorspronkelijke kwaadaardigheid moet in zijn geheel verwijderd zijn. Dat houdt in dat er geen aanwijzingen mogen zijn dat er kwaadaardige cellen zijn achtergebleven in het operatieterrein.
· De tumoren (uitzaaiingen) in de lever mogen vooralsnog niet groter zijn dan 4 centimeter (beperking van de apparatuur) en in principe maximaal 4 in aantal. (bij Dr. Solbiati wordt 5 - 8 cm. in doorsnee aangehouden - in Amerika wordt al geëxperimenteerd met tumoren tot 10 cm.- en bij Dr. Solbiati kunnen tumoren met een lengte van wel 10 cm. maar slechts 2 cm dik heel goed wel verbrand worden. Verder blijkt uit een wetenschappelijke studie - zie elders op deze pagina - dat herhaling van een RFA behandeling heel goed kan zonder verschil in succes).
· Geen aanwijzing voor uitzaaiingen buiten de lever.

Als een patiënt aan deze criteria voldoet en een leverresectie ('normale' operatie) niet mogelijk is, zou RFA een oplossing kunnen zijn.

De huidige standaardbehandeling van niet resectabele colorectale levermetastasen is chemotherapie (noot redactie: meestal wordt als chemo negen maanden lang 5-FU gegeven per infuus om de zoveel dagen/weken, maar inmiddels is duidelijk dat capecitabine oftewel Xeloda, dat thuis in tabletvorm is in te nemen minimaal net zulke goede resultaten geeft en veel minder bijwerkingen geeft en ook nog eens goedkoper is voor de ziekenhuizen zie kankersoorten-darmkankers). Ben benieuwd wat het Medisch centrum Leeuwarden toepast). Aangezien R.F.A. behandeling zeer hoopgevend lijkt, is een Europese studie opgezet (EORTC trial 40004) (ook de Radboud Nijmegen doet mee met deze open studie, Fase III en gerandomiseerd dus) waarbij RFA + chemotherapie vergeleken wordt met chemotherapie alleen (de huidige standaardbehandeling). Op dit moment is er nog geen gerandomiseerd vergelijkend onderzoek verricht naar de effectiviteit van RFA. (In het toonaangevende medische tijdschrift Cancer wordt R.F.A. aangeprezen als een zeer goede behandelmethode en kijk elders op deze pagina naar wetenschappelijke studies, er is dus wel degelijk veel wetenschappelijk onderzoek naar RFA beschikbaar. Zoek maar op R.F.A. of Radio Frequency Ablation in bv. pubmed of google. Ons centrum doet mee aan dit onderzoek, dus als u hiervoor geselecteerd wordt zal aan U gevraagd kunnen worden hier aan mee te doen.

Veelgestelde vragen

Is RFA mogelijk als er elders uitzaaiïngen zijn?

Vaak wordt ons via e-mail gevraagd of het toch niet zinvol of mogelijk is, de gezwellen in de lever te verwijderen, ook al zijn er elders in het lichaam aanwezige uitzaaiingen, bijvoorbeeld in de longen. Ook al lijkt de RFA methode met het aanprikken via een naald een kleine ingreep, voor de patiënt is het een forse ingreep. De weerstand van het lichaam wordt in de fase na de operatie behoorlijk verzwakt, onder andere door alle afvalstoffen die vrijkomen door het verbrande leverweefsel. Achtergebleven uitzaaiingen hebben daardoor juist de kans om sneller uit te groeien. Daarmee zou de operatie juist een averechts effect hebben. Alleen als de kans heel erg groot is dat je alle uitzaaiingen weg kunt halen, is een operatie of een RFA behandeling zinvol. (In Amerika en Japan wordt al uitgebreid onderzoek gedaan met ook RFA bij longkanker, nierkanker, borstkanker enz. Zie resultaten van sommige onderzoeken op deze pagina. De beperking dat RFA alleen kan als er elders geen uitzaaiingen zitten lijkt begrijpelijk, aan de andere kant jammer dat hier geen onderzoek naar gedaan wordt. Door een aantal uitzaaiingen weg te halen wordt de conditie van de patiënt toch slechts tijdelijk wat minder, maar omdat veel uitzaaiingen weggehaald zijn kan het immuunsysteem wellicht meer energie gebruiken voor het opruimen van de andere uitzaaiingen? Of kunnen die bestraald worden of anderszins behandeld. Maar ja ik ben geen arts en heb het misschien helemaal verkeerd)

Wat zijn de complicaties van deze techniek?

Met behulp van de R.F.A. techniek wordt door locale verhitting een deel van de lever "verbrand" waar een uitzaaiing zich bevindt. Ter plekke ontstaat een holte gevuld met necrotisch (dood) weefsel. Dit dode materiaal wordt langzaam door het lichaam opgeruimd.
In de eerste dagen na de R.F.A. behandeling komen er veel afvalstoffen vrij. Dit gaat gepaard met (meestal) tijdelijke leverfunctiestoornissen, een sterk verhoogde bezinking en gestegen ontstekingswaarden in het bloed. De temperatuur kan de eerste dagen na de operatie verhoogd zijn.
Een infectie van de holte is een vervelende en gevaarlijke complicatie. Omdat de holte niet meer doorbloed is, is een infectie moeilijk te behandelen met antibiotica. Dat houdt in dat er door middel van een operatie of met behulp van een naald (punctie) een drain in de holte moet worden gelegd om het geïnfecteerde materiaal buiten het lichaam te laten afvloeien. (noot redactie: ter voorkoming van infecties en om je weerstand - immuunsysteem - sterker te maken lijkt het Houtsmullerdieet (of Gerson) , met als aanvulling bepaalde voedingssupplementen sterk aan te raden. Maar doe dit wel onder begeleiding van een deskundig orthomoleculair arts. Adressen pagina nuttige adressen).

Waarom wordt er vaak enkele maanden gewacht tussen de ontdekking van uitzaaiingen in de lever en de RFA behandeling?

De uitzaaiïngen die worden ontdekt in de lever tijdens of na behandeling van de oorspronkelijke kwaadaardigheid, kunnen het topje van de ijsberg vormen. Het kan zo zijn dat zich er reeds meerdere uitzaaiïngen bevinden in de lever, die met onderzoeken nog niet ontdekt kunnen worden, omdat ze nog te klein zijn. Daarom wordt er meestal na 3 maanden een nieuwe CT-scan of ECHO gemaakt. Is het aantal dan stabiel gebleven, kan een operatie of R.F.A. plaatsvinden. Blijken er in de tussentijd meer uitzaaiingen zichtbaar te worden, dan heeft een operatie of R.F.A. meestal geen zin meer. Als reeds boven beschreven, is een operatie of R.F.A. behandeling alleen zinvol als alle uitzaaiingen kunnen worden verwijderd. (Voor mij is dit onbegrijpelijk. Er wordt altijd gezegd dat hoe sneller je tumoren opruimt hoe beter. Nu moet een patiënt maar liefst 3 maanden wachten. Alle tijd dus om de tumor te laten groeien van een operabele vorm tot een inoperabele vorm en dus ook nog eens 3 maanden van onzekerheid met een bom in je lichaam. Wetenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen - zie elders op deze pagina - dat een herhaling van operatieve verwijdering van levertumoren (dus ook via RFA) zonder verschil in kans op succes een aantal keren kan worden herhaald. Als R.F.A. met gesloten huid wordt toegepast dan moet het toch heel zinnig zijn om zo snel mogelijk R.F.A. toe te passen, de patiënt onder controle te houden en mochten er zich weer uitzaaiingen later tonen dan de R.F.A. nog een keer herhalen. De uitzaaiïngen die er later bijkomen zijn sowieso nog klein, zeker als er een frequente controle is en kan dan zo met gesloten huid weer weggehaald worden. Zo werkt Dr. Solbiati naar zijn zeggen)

Kan RFA met chemotherapie gecombineerd worden?

Er is geen bezwaar chemotherapie met een operatie of de RFA techniek te combineren. Het kan in sommige gevallen juist erg zinvol zijn. Als de uitzaaiingen te groot in formaat of aantal zijn, kan in eerste instantie getracht worden de uitzaaiïngen met chemotherapie te behandelen. Als blijkt dat er een goede reactie is op de chemotherapie en er is een afname in grootte of aantal, kan een operatie of een R.F.A. behandeling alsnog plaatsvinden. (noot redactie: bij cryosurgery bij prostaatkanker worden onderzoeken uitgevoerd waarbij de 'R.F.A.' methode begeleid wordt met lokale chemospoelingen en met groot succes. (Zie kankersoorten prostaatkanker) R.F.A. en chemo lijkt dus zinvol in sommige gevallen. Voor wie meer informatie wil over cryosurgery kan ik een Word bestand met wat informatie opsturen aan OPS-leden. Mail ons maar. Ook voor adresgegevens van Dr. Solbiati. Lees verhaal van mw. N. met anderhalf jaar geleden een diagnose van ongeneeslijke darmkanker met veel uitzaaiïngen in de lever, die daarvoor bij Dr. Solbiati is geweest en met heel veel succes en alles vergoed heeft gekregen van haar ziektekostenverzekeraar (ziekenfonds) via E-112 formulier.