Borstkanker: Melatonine naast Nolvadex - Tamoxifen bij vergevorderde borstkanker welke hormoonongevoelig zijn. Een studie analyse van arts-bioloog drs. E. Valstar.

De rol van melatonine naast Nolvadex - Tamoxifen bij vrouwen met vergevorderde borstkanker, welke “hormoonongevoelig” zijn.

Hormoongevoeligheid bij borstkanker is een relatief begrip ; ook als er sprake is van hormoonongevoeligheid, is er in het algemeen toch een beperkt aantal receptoren, waardoor bijvoorbeeld Nolvadex -= Tamoxifen toch nog wel een zeker effect kan hebben (bekend zijn de meta-analyses, begin negentiger jaren in de Lancet gepubliceerd, waaruit bleek, dat Nolvadex als adjuvant bij postmenopausale , receptor ”negatieve” vrouwen , significant de sterfte verminderde).
Lissoni et al (3) wijzen er bovendien op , dat Nolvadex ook op andere wijze dan via de oestrogeenreceptor iets tegen borstkanker zou kunnen doen. Zo heeft Nolvadex invloed op het immuunsysteem (stimuleert natural killer cellen) , remt de produktie van prolactine, remt de produktie insulin-like growth factor-1 (=TGF-1 ; TGF-1 en prolactine kunnen beide de groei van borstkanker stimuleren). Nolvadex stimuleert evenwel de produktie van transforming growth factor-beta (=TGF-beta ; deze stof remt de groei van borstkanker). Van belang zou ook kunnen zijn , dat Nolvadex tevens zowel proteine-kinase-C (betrokken bij de celdeling) als calmoduline (ook betrokken bij celdelingsprocessen) remt . Voorts is bekend, dat melatonine de oestrogeen-receptor-expressie in gunstige zin bijstelt ; dit sluit niet uit dat melatonine en Nolvadex ook niet op andere manieren een gunstige interactie hebben (melatonine is bijvoorbeeld ook immunostimulatoir). Voorts blijkt melatonine in vitro borstkankercellen in de groei te kunnen remmen. Men leze de inleiding van referentie 3 voor meer details omtrent het voorafgaande.

Derhalve deden Lissoni et al (3) een gerandomiseerd onderzoek met Nolvadex al dan niet gecombineerd met melatonine bij vrouwen in vergevorderd stadium van borstkanker, welke tevens hormoonongevoelig waren en ook nog geen Nolvadex hadden gehad. In de Nolvadex -alleen-groep (de controlegroep) belandden 21 vrouwen en in de melatonine (plus Nolvadex) groep belandden 19 vrouwen. Nolvadex werd in een dosering van 20 mg per dag gegeven ; de melatoninegroep kreeg nog eens dagelijks 20 mg melatonine in de avond. De chi-kwadraattoets en de log-rank-toets werden voor statistische evaluaties gebruikt.

Complete responsen werden er niet gezien ; wel werden er in de melatoninegroep significant meer partieële responsen gezien (7/19 versus 2/21 ; P<0,05). Met een chikwadraattest vind ik eenzijdig P <0,01.
De gemiddelde responsduur in de 2 groepen was vergelijkbaar. De eenjaarsoverleving was in de melatoninegroep evenwel beduidend beter (12/19 versus 5/21) ; de auteurs vinden eenzijdig P<0,01. Zelf vind ik met een chi-kwadraattoets eenzijdig eveneens P < 0,01.
Jammer, dat de auteurs geen overlevingscurve’s hebben gegeven ; dan had ik middels berekening van de ratio’s en een rangcorrelatietoets volgens Kendall ook de trend kunnen toetsen .
Duidelijk is dat melatonine iets doet bij borstkanker ; onduidelijk is evenwel volgens welke mechanismen eventuele interacties met Nolvadex optreden ; het effect van melatonine zou ook nog wel eens louter additief kunnen zijn.

Literatuurlijst

1)Lissoni P et al ; Cancer 73 : 699-701 ; 1994.
2)Lissoni P et al ; Br J Cancer 69 : 196-199 ; 1994.
3)Lissoni P et al ; Oncology Reports 2 : 871-873 ; 1995.
4)Wijvekate ML ; Verklarende Statistiek ; het Spectrum ; Utrecht ; 1972.