Visolie beperkt gewichtsverlies en zorgt soms zelfs voor gewichtstoename in palliatieve zorg bij ongeneeslijke en onbehandelbaar verklaarde kankerpatiënten.

Ik heb zo goed als totaal onderstaand artikel overgenomen, zonder de tabellen en grafieken enz die op de site van Voeding en visie zijn te lezen en in te zien. Dit artikel is m.i. zo belangrijk voor kankerpatiënten en het effect van bepaalde voeding , in dit geval visolie omdat hiermee aangetoond wordt dat kankerpatiënten op gewicht blijven , zelfs soms aankomen met middelen die algemeen verondersteld ook nog eens een remmende werking hebben op kanker. Arts-bioloog drs. E. Valstar (lees zijn boek echt een aanrader voor u en/of uw oncoloog) adviseerde om de benodigde hoeveelheid visolie binnen te krijgen twee tot drie keer per week vette vis te eten en elke dag twee tot drie eetlepels levertraan. Ik zelf heb dat (wel aanvullend melkzuurgefermenteerde groentesappen , 1 fles per dag) toen ik zelf nog kanker had wel zo gedaan en hoewel soms met moeite , levertraan blijft vies voor me, heeft dit wel goede resultaten opgeleverd. Ik ben nooit echt heel erg mager geworden. Zie mijn medisch dossier. Enkele patiënten lieten me afgelopen week weten met deze aanpak zelfs in gewicht te zijn toegenomen.

Bron: Tijdschrift voeding en visie: (zoek op deze site met kernwoord visolie en klik de drie getoonde artikelen maar aan. Zeer interessant naar mijn mening). Hieronder 1 artikel van de drie.

OBJECTIEVE RESULTATEN EN SUBJECTIEVE BEVINDINGEN BIJ EPA-STUDIE
Een onlangs gepresenteerd internationaal interventieonderzoek laat zien dat gebruik van met visolie verrijkte energie- en eiwit- eiwitrijke rijke drinkvoeding gunstige effecten heeft bij patiënten met kankercachexie (noot redactie: cachexie staat voor gewichtsverlies) . Maar de resultaten tonen ook dat de patiënten graag actief bijdragen aan een mogelijke verbetering van hun welbevinden..

J.M.C. Maessen, diëtist van het academisch ziekenhuis Maastricht, was als coördinerend onderzoeksmedewerker betrokken bij een onderzoek naar het effect van met visolie verrijkte drinkvoeding op gewichtsverlies van kankerpatiënten. Door haar rechtstreeks contact met de deelnemers zijn de resultaten voor haar meer dan koele onderzoekscijfers.

Na een veelbelovend pilotonderzoek in Groot-Brittannië werd een internationale studie opgezet. Deze studie bestond uit een multicenter gerandomiseerd dubbelblind interventieonderzoek, waarbij de deelnemers door het toeval werden ingedeeld in experimentele of controlegroep; de code hiervan werd pas na afronden van de projectperiode verbroken. Gedurende acht weken kregen patiënten met pancreascarcinoom een energie- en eiwitrijke drinkvoeding, die in de helft van de gevallen was verrijkt met eicosapentaeenzuur (EPA). Bij de start van de onderzoeksperiode en vier en acht weken na aanvang vond een meting plaats van gewicht, vetvrije massa, voedingsinname, bloedwaarden en kwaliteit van leven. De patiënten of hun partner hielden per periode de voeding bij met een driedaags eetdagboekje.
Het onderzoek is behalve in Nederland ook in Australië, België, Canada, Groot-Brittannië en Italië uitgevoerd. Het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam en het academisch ziekenhuis Maastricht, met prof. dr. M.F. von Meijenfeldt als principal investigator, waren de Nederlandse onderzoekscentra. José Maessen werkte vanuit Maastricht, een van de weinige centra waarbij huisbezoeken werden afgelegd. Hierdoor had zij intensief contact met de deelnemers. In de overige centra kwamen de patiënten naar het onderzoekscentrum toe.
Zoals de internationale onderzoeksstandaard voorschrijft zijn de patiënten voor aanvang van de studie uitgebreid voorgelicht over doel en opzet van het onderzoek, ook over het mogelijk gunstige effect van visolie.

Voor wie de tabel in wil kijken gaat naar deze website van Voeding en Visie: en zoek naar visolie als sleutelwoord. Lees ook de ander artikelen op getoonde pagina.

Tabel I
Verandering in gebruik van dieetdrank, voedingsinname en
energie en eiwitinname van dieetdrank en voeding samen,
bij experimentele en controlegroep gedurende de
acht weken studieperiode1

GUNSTIGE RESULTATEN

In totaal werden tweehonderd patiënten geïncludeerd.

1 Patiënten van de experimentele groep waren vergelijkbaar met de patiënten van de controlegroep. De eerste groep leek alleen wat zieker te zijn; er waren in deze groep meer patiënten in stadium IV (52% ten opzichte van 41% in de controlegroep). Ook was de periode tussen benadering en begin van het onderzoek gemiddeld wat langer bij de experimentele groep. Deze twee genoemde verschillen waren echter niet significant.
De supplementvoeding werd in beide groepen goed verdragen. Gemiddeld gebruikten alle patiënten minder dan de aanbevolen twee blikjes. Bij de eerste meting hadden patiënten een gewichtsverlies van ongeveer 3,3 kg per maand en wogen ze ongeveer 17% minder dan toen zij nog gezond waren. Gewichtsverlies stopte vrijwel in beide groepen tijdens het onderzoek. De vetvrije massa nam zelfs toe bij beide groepen (figuur 1 en figuur 2). (red: zoek op visolie als kernwoord)
De voedselinname zonder de dieetdrank, verschilde niet tussen de experimentele en de controlegroep tijdens de onderzoeksperiode. Bij de experimentele groep bleek de totale energie-inname (dieetdrank en voeding samen) wél te zijn toegenomen, namelijk 224 kcal per dag; bij diegenen uit de experimentele groep die alle acht weken volmaakten was de eiwitinname eveneens toegenomen(15 g per dag) (tabel I).
De uitslagen van de plasmafosfolipiden EPA-waarden tonen aan dat 15% van alle deelnemers voorafgaand aan de eerste meting uit eigen initiatief een visoliepreparaat is gaan gebruiken. Bij de meting na vier en na acht weken bleek 18% van de controlegroep hoge EPA-waarden te hebben. Daarentegen had 26% van de experimentele groep gerapporteerd de dieetdrank te gebruiken, maar waren de gemeten EPAwaarden toch laag.
Er was een significante positieve relatie in de experimentele groep tussen totale eiwitinname (g/dag) en toename in lichaamsgewicht en vetvrije massa. Deze relaties werden niet gevonden bij de controlegroep. Een maximaal effect werd bereikt bij patiënten die 1,5 tot 2 blikjes van de visolieverrijkte drank gebruikten (figuur 3). Er was een positieve relatie tussen gewichtstoename in de experimentele groep en verbeterde kwaliteit van leven, dit in tegenstelling tot de controlegroep.

BESPREKING RESULTATEN
EFFECT VISOLIE

Vergeleken met het gewichtsverlies dat de patiënten voor de studie hadden, tonen de resultaten dat bij gebruik van energie- en eiwitrijke drinkvoeding gewichtsverlies kan verminderen. En bij voldoende inname van de met EPA (visolie) verrijkte drinkvoeding kan zelfs gewichtstoename en toename van vetvrije massa worden bewerkstelligd.
De positieve resultaten van gebruik van visolie kwamen in de uiteindelijke studie minder goed uit de verf dan bij de pilotstudie.

2 Bij de pilot werd echter alleen een voeding met visolie gebruikt en geen placebo. Met de optie dat visolie een positief effect zou kunnen hebben, waren alle deelnemers waarschijnlijk extra bereid mee te werken; het probleem van willekeurig toewijzen speelde bij de pilotstudie niet. Uit de resultaten van de placebogecontroleerde studie bleek dat een aantal deelnemers op eigen initiatief een visoliepreparaat waren gaan gebruiken, zonder daarvan melding te maken. Bovendien toonden de resultaten aan dat patiënten in werkelijkheid minder van de drinkvoeding gebruikten dan zij opgaven. Ook bleek de experimentele groep wat zieker te zijn dan de controlegroep, wat ervoor zorgde dat de resultaten er minder gunstig uit kwamen. Voor veel patiënten bleek het niet gemakkelijk te zijn om de aanbevolen twee blikjes per dag te gebruiken. Een oorzaak hiervan was waarschijnlijk dat de deelnemers, die allen pancreascarcinoom hadden, zich steeds zieker voelden. (noot redactie: wie meer informatie wil over hoe pancreaskanker te bestrijden op een natuurlijke manier met dieet en extra suppletie en bv. pancreasenzymen (studie dr. Gonzalez) stuurt me maar een mailtje en kan ik u een en ander toesturen inclusief een bijzonder genezingsverhaal. Zie ook uw verhaal voor andere positieve verhalen.)

VERHOOGD EPA

Uit de gegevens van de eerste meting, die drie tot tien dagen na het intakegesprek plaatsvond, bleek achteraf dat 14% van de deelnemers al een verhoogd EPA in het bloed te hebben. Zij móeten dus in de tussenliggende periode op eigen initiatief een visoliepreparaat zijn gaan gebruiken, want bij het intakegesprek werd gevraagd naar het gebruik van dergelijke preparaten. Niemand van hen gebruikte toen een visoliepreparaat. José Maessen: “Ik kan me in hun situatie wel indenken dat je denkt: laat ik maar voor zekerheid een visolieproduct gebruiken, want dat is blijkbaar goed voor mij.”
Bij wetenschappelijk onderzoek móeten patiënten gerandomiseerd verdeeld worden over controle- en experimentele groep. Dat dit ‘loten’ nodig is, blijkt echter moeilijk uit te leggen aan de patiënt. Deze deelnemers waren patiënten die niet meer in aanmerking kwamen voor operatie, alleen nog voor palliatieve zorg. Elke deelnemer had 50% kans op de met visolie verrijkte drank, waarvan iedereen het meeste effect verwachtte. Er waren verschillende deelnemers die meerdere malen vroegen om de bloeduitslagen. “Achteraf kan ik zeggen: ja, dat zijn inderdaad degenen geweest die uit eigen beweging een visoliepreparaat zijn gaan gebruiken”, aldus José.
Op de vraag of tijdens de metingen ook naar preparatengebruik werd gevraagd, antwoordt José ontkennend: “Hieraan heeft geen enkele bij deze studie betrokken onderzoeker vooraf gedacht. Ik had ook zo’n goede band met de deelnemers, dat ik dit totaal niet verwachtte.”

GEEN VERHOOGD EPA

Van de experimentele groep bleek 26% geen verhoogd EPA te hebben. Hieruit moet geconcludeerd worden dat zij het preparaat niet gebruikten, ondanks dat ze zeiden dit wel te doen. Van de controlegroep is niet bekend niet hoe groot de compliance was. Achteraf bezien hadden de onderzoekers ook in de controledrank een merkstof moeten doen, zodat de compliance van beide groepen kon worden berekend.
Een goede compliance vereist goede timing van de start van het onderzoek. José: “Het lastige van deze studie was, dat je op het juiste moment moest starten. Patiënten moesten niet al te ziek zijn, want dan waren ze fysiek niet meer in staat om de aanbevolen hoeveelheid van twee blikjes in te nemen.”

TEN SLOTTE

De resultaten uit het internationale onderzoek geven duidelijk aan hoe moeilijk het is om betrouwbare gegevens te krijgen bij zelfrapportage. José Maessen: “Wij diëtisten zijn misschien wel te goedgelovig. Beter zou zijn als je niet alleen hoeft uit te gaan van dat wat de patiënt opgeeft, maar dat die gegevens kunnen worden geobjectiveerd door gebruik van gemerkte voeding, waarbij de merkstof in bloed of urine kan worden bepaald.” Ook zou een onderzoeker expliciet moeten vragen naar gebruik van dieetpreparaten, bij alle metingen. Verder zouden tussentijdse bloedbepalingen feedback kunnen geven over de compliance. Maar dit heeft wel financiële en logistieke consequenties.
Duidelijk is in elk geval dat het adviseren van een visolieverrijkte energie- en eiwitrijke drank een bewezen nuttig effect heeft bij patiënten met kankercachexie, mits het lukt om hiervan voldoende te gebruiken.

Ester Goddijn

LITERATUUR

Fearon KCH et al. The effect of a protein and energy, n-3 fatty acid enriched oral supplement on loss of weight and lean tissue in cancer cachexia: A randomised double blind trial. (Ook op deze pagina in te zien)
Barber MD, Ross JA, Voss AC, Tisdale MJ, Fearon KCH. The effect of an oral nutritional supplement enriched with fish oil on weight-loss in patients with pancreatic cancer. Br J Cancer 1999;81:80-86.
Buurma E. Helpt visolie gewichtsafname te doorbreken? Voeding & Visie 2000;13:7-9.