12 maart 2012: ik ben kanker-actueel aan het herzien en onderstaand artikel lijkt nog steeds relevant.

d.d. 3 sept. 2003:

Door het bericht dat hormonen een groot risico geven op het ontwikkelen van hormoongerelateerde vormen van kanker zijn we eens op zoek gegaan naar een eventueel alternatief. Daarbij kwamen we op de site van Naturapharma die o.i. een goede omschrijving geeft van de werking en effect van 'fyto-oestrogenen' (isoflavonen) in de hormoonhuishouding. Met toestemming van hun reactie mocht ik dit artikel in zijn volledigheid op onze website zetten. Met nadrukkelijk vermeld dat wij geen enkele commerciële of andere binding hebben met Naturapharma en uiteraard ligt de volle verantwoordelijkheid voor het artikel bij Naturapharma. Interessant is ook de werking van genisteïne en daïdzeïne in een hormoonhuishouding.

Bron: http://www.naturapharma.nl 

Isoflavonen vertegenwoordigen één van de groepen van de zogenaamde "fyto-oestrogenen". Deze bio-actieve voedingsstoffen hebben een opvallend gelijke chemische structuur als oestradiol, het belangrijkste vrouwelijke hormoon. Door deze gelijkenis passen ze samen goed in het gebied van de oestrogeen receptorbinding. Isoflavonen delen veel van de eigenschappen met endogene oestrogenen. Zij hebben de mogelijkheid zich te gedragen als nabootsingen van oestrogenen, maar hebben ook andere belangrijke niet-hormonale eigenschappen die de aandacht hebben gekregen van veel onderzoekers. Met name soja bevat de twee belangrijkste isoflavonen genisteïne en daïdzeïne en de glucoside vormen genistine en daïdzine. Voeding uit soja bevat meer genisteïne dan daïdzeïne, hoewel dit voor verschillende sojaproducten kan variëren.

FYSIOLOGISCHE EFFECTEN VAN ISOFLAVONEN UIT SOJA
Isoflavonen worden voor een grote variëteit van fysiologische effecten bestudeerd. De eerste interesse in de jaren vijftig betrof de oestrogene activiteit. Sojaboon isoflavonen hebben tussen de 0.001 tot 0.00001 maal activiteit vergeleken met oestradiol. Deze zwak oestrogene activiteit zouden de volgende effecten kunnen produceren:

• Menopauze symptomen zouden tot ongeveer 40% kunnen verminderen bij voldoende inname van soja met isoflavonen;
• Zwakke oestrogenen zoals de isoflavonen kunnen ook een rol spelen bij het verminderen van de kans op kanker.

Andere effecten van isoflavonen, welke niet gerelateerd zijn aan de oestrogene activiteit zijn:

• In vitro onderzoek heeft laten zien dat genisteïne de groei kan remmen van een grote variëteit van kankercellen, die niet hormoon gebonden zijn;
• Isoflavonen kunnen helpen cholesterolniveaus te verminderen. Soja proteïne liet zien cholesterolverlagend te werken bij mensen met verhoogde cholesterolniveaus. Recente studies wijzen er op dat dit toe te schrijven is aan isoflavonen. Een sojaproduct, waaruit de isoflavonen verwijderd waren had nauwelijks effect op de cholesterolniveaus bij dieren vergeleken met een isoflavonen bevattend sojaproduct, welke aanmerkelijke verlagingen veroorzaakte;
• In vitro remde genisteïne de plakvorming en proliferatie van soepele spiercellen;
• Isoflavonen zouden kunnen helpen osteoperose te voorkomen. Zij zijn gelijk in chemische structuur aan het medicijn ipriflavone, dat heeft laten zien dat het beenresorptie remt.

VERDELING ISOFLAVONEN
De drie belangrijke aglycone vormen zijn in volgorde van hoeveelheid genisteïne, daïdzeïne en glyciteïne. De met een suikermolecuul – glucoside - verbonden vormen (ca. 98% van de isoflavonen) zijn genistine, daïdzine en glycitine. De aglycone vormen zijn biologisch het meest actief en werkzaam.

ABSORPTIE EN METABOLISME VAN ISOFLAVONEN
De chemische vorm, waar isoflavonen in verschijnen, is een belangrijke overweging daar deze de biologische activiteit, de biologische beschikbaarheid en derhalve de fysiologische effecten van deze voedingsbestanddelen kunnen beïnvloeden. De microflora van de darmen spelen een voorname rol in het metabolisme en de biologische beschikbaarheid van fyto-oestrogenen. Studies o.a. door onderzoekers van de universiteit van Alabama lieten zien dat de belangrijkste isoflavon genisteïne efficiënt wordt geabsorbeerd door de darmen en opgenomen door de lever. Het deel dat niet direct door de lever wordt opgenomen, wordt via de gal opnieuw door met name de dunne darm geabsorbeerd. De grootste concentratie isoflavonen wordt 6 tot 8 uur na inname waargenomen. Uitscheiding van isoflavonen van het lichaam geschiedt via de nieren. In urine worden isoflavonen hoofdzakelijk aangetroffen als glucuronide verbindingen. Na diverse studies werd aangenomen dat 50 mg. van de aglycone vorm voldoende zou zijn om een klinisch/biologisch effect te hebben. Echter, de optimale dosis isoflavonen om dergelijke effecten te bereiken, moeten nog worden vastgesteld. Het is individueel bepaald welke dosering iemand nodig zou hebben. Epidemiologisch onderzoek in Japan liet zien dat gemiddeld 50 mg. isoflavonen per dag werd ingenomen via het voedsel.

RELATIEVE "BINDING AFFINITEIT" TOT MENSELIJKE OESTROGEEN RECEPTOR DOOR FYTO-OESTROGENEN.

STOF RELATIEVE ACTIVITEIT
Isoflavonen
Genisteïne 988
Daidzeïne 469
Formononetine 287
Biochanine A 331
Flavonen
Quercitine 75
Hieruit blijkt dat daïdzeïne een haast 2x zo hoge en genisteïne een haast 4x zo hoge receptor binding affiniteit hebben dan formononetine.

VEILIGHEID/TOXITEIT
Soja met isoflavonen worden op grote schaal geconsumeerd en worden verondersteld niet-toxisch te zijn. Haast alle informatie over veiligheid voor mensen komt van epidemiologische studies en studies van sojaproducten consumptie. In 1996 concludeerde het National Cancer Institute (V.S.) in een rapport dat genisteïne niet erg toxisch was. Deze studie stond onder leiding van één van de belangrijkste experts in de wereld op het gebied van isoflavonen, Stephen Barnes. Een preparaat met genisteïne en daïdzeïne (2:1)werd ook geëvalueerd en gaf resultaten die gelijk waren aan het zuivere materiaal. Een protocoloverzicht van het National Cancer Institute (NCI) concludeerde dat 90% genisteïne/7% daïdzeïne en 43% genisteïne/21% daïdzeïne-preparaten geschikt zijn voor Fase I en gelimiteerde Fase II klinische onderzoeken bij mensen. Een NCI-studie, waarbij gedurende 90 dagen een mengsel van genisteïne/daïdzeïne (verhouding 2:1, 63 mg./kg. per dag) aan honden werd gevoerd, gaf geen toxiteit te zien. Enkele verschillende studies met inname van 45 mg. tot 177 mg. isoflavonen per dag, gaf ook geen toxische effecten te zien.

GROEIFACTOR SIGNALERING
Vele chronische ziektes brengen defecten in de groeifactor-actie met zich mee. Groeifactoren zijn moleculen die de groei (proliferatie) van cellen reguleren. Zij kunnen door cellen worden vrijgegeven als antwoord op oestrogeen en beïnvloeden omliggende cellen. Wanneer groeifactoren zich aan hun receptoren binden, geeft het deel van de receptor binnen de cel een signaal af aan de rest van de cel, zoals bijvoorbeeld een deurbel van een huis. Het werkt zeer verstorend wanneer de deurbel van een zacht geluid opeens heel luid zou worden. Of wanneer de deurbel kapot zou gaan, zou niemand weten dat er iemand aan de deur was. Een voorbeeld: soja werd gebruikt in de behandeling van het Osler-Weber-Rendu (OWR) syndroom. OWR is een erfelijke ziekte waarbij de patiënten meerdere perioden van neusbloedingen kennen (sommige zelfs 3 tot 6 dagen). Hoewel niet levensbedreigend hebben de patiënten door het bloedverlies vaak bloedtransfusies nodig om normale hematocriete niveaus te behouden. In een eerste studie aan de Yale University werden een aantal OWR patiënten van een dieet met soja proteïne met isoflavonen voorzien. Zij ervoeren een haast volledige stilstand van de bloedingen. Dit is opmerkelijk omdat genetische mutaties die OWR veroorzaken, defecten veroorzaken aan proteïnes die betrokken zijn bij het signaalpad dat inwerking gezet wordt door "Transforming Growth Factor beta" (TFGb). Hoe de acties van isoflavonen uit soja betrokken zijn bij TGFb signalering moet nog verklaard worden. In het licht van deze gegevens wordt gesuggereerd dat abnormaliteiten in TGFb signalering een deel van het raadsel van een aantal op soja reagerende ziektes, inclusief kanker, hartziekten en osteoperose. Als dat zo is dan kunnen isoflavonen beter begrepen worden om hun effecten op groeifactoren dan voor hun klaarblijkelijke gelijkenis met oestrogeen.

HART - CHOLESTEROL
Hoge bloedcholesterolniveaus zijn een belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten. Hoewel deze niveaus de laatste jaren iets lijken te zakken heeft zeker 1/5 deel van de bevolking een duidelijk te hoog niveau. De inname van soja proteïne isolaat (rijk aan isoflavonen) liet in een aantal studies zien dat het "slechte" LDL-cholesterol afnam en het "goede" HDL-cholesterol gelijk bleef of toenam. In de V.S. heeft de F.D.A. de claim toegestaan dat soja proteïne isolaat bij een inname van 20 gram per dag inderdaad cholesterolverlagende effecten heeft. De mechanismen waardoor soja proteïne cholesterol verlagen, zijn nog niet vastgesteld. Verschillende theorieën zijn voorgesteld, zoals toegenomen thyroxine niveaus, afgenomen insuline:glucagon ratios of toegenomen hepatische LDL-receptor activiteit in reactie op soja proteïne inname. Ook de niet-proteïne componenten van soja, isoflavonen, worden verondersteld bij te dragen aan de cholesterolverlagende effecten. Tevens lijkt soja de cholesteroloxidatie te verminderen. In een studie gedurende zes maanden kregen patiënten soja aan hun voeding toegevoegd. In vitro cholesteroloxidatie was ongeveer 50 procent lager in vergelijking met de controlegroep.

MENOPAUZE
De huidige oestrogeen-vervangende therapieën voor de behandeling van menopauzeklachten kunnen ongewenste neveneffecten hebben. Echter, de oestrogene effecten van isoflavonen suggereren dat deze fytochemicaliën als toevoeging aan de voeding een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan een gezonde menstruatiecyclus. Wanneer soja proteïne (een rijke bron van isoflavonen) werd toegevoegd aan het dieet, vertraagde het begin van de menstruatie bij vrouwen tussen 21 tot 29 jaar. De toename van de isoflavonen in dit dieet was ongeveer 45 mg. per dag van de aglycone versies. Een meer recente studie liet zien dat opvliegers tijdens de post-menopauze aanmerkelijk verminderden bij vrouwen die gedurende 12 weken soja innamen.

OSTEOPEROSE (BOTONTKALKING)
Botontkalking is een probleem van grote omvang. Wereldwijd waren er in 1990 ca. 1,6 miljoen heupfracturen, waarvan 2/3 bij vrouwen. De relatief kleinere beenmassa van vrouwen vormt een extra risico voor hen op hogere leeftijd. Calciumsuppletie lijkt één remedie. Een andere suppletie kan soja met isoflavonen zijn. Zoals eerder vermeld lijkt de chemische structuur van isoflavonen op die van het medicijn ipriflavone. Om optimaal effectief te worden, moet ipriflavone gemetaboliseerd worden. Één van de metabolieten is daïdzeïne, één van de twee belangrijkste isoflavonen. Er zijn nu ook dierstudies die aangeven dat genisteïne direct de beenresorptie remt. Studies bij mensen worden inmiddels uitgevoerd.

KANKER
Om uitgebreid de werking en effecten van isoflavonen – m.n. genisteïne – bij kanker te beschrijven, zou een nieuw artikel op zich worden. Hoewel ook daïdzeïne en in mindere mate ook glyciteïne - worden onderzocht om hun effecten bij kanker, beperken wij ons nu in dit artikel tot genisteïne.

GENISTEÏNE
De moleculaire structuur van genisteïne lijkt op dat van oestrogeen, een hormoon met krachtige effecten op de groei, differentiatie en functie van vele cellen. Onderzoekers geloven dat de hormonale actie van genisteïne kanker kan helpen voorkomen in een aantal organen. Kankercellen kunnen hoge niveaus van stress-proteïnes produceren om zichzelf te beschermen tegen de aanvallen die het immuunsysteem in werking zet op het moment dat deze abnormaliteiten worden gesignaleerd. Genisteïne is in staat om deze productie van deze stress-proteïnes te onderdrukken. In een in 1998 gepubliceerde studie in het Journal of the National Cancer Institute (V.S.) gaf de auteur aan dat "de anti-kanker effecten van genisteïne gerelateerd kunnen worden aan de potentie om de uitingen van stress-gevoelige genen te verminderen", maar ook dat door dit mechanisme genisteïne de anti-kanker effecten van chemotherapie en bestraling enorm kunnen versterken. Kankercellen kunnen niet groeien zonder bloed. Zij hebben hun eigen toelevering middels de creatie van nieuwe bloedvaten (angiogenese). Genisteïne lijkt juist bij tumoren deze vorming tegen te gaan. Verscheidene studies in laboratiumculturen bevestigen dit. Studies bij mensen zijn inmiddels aangevangen. In 1987 toonden Japanse onderzoekers aan dat genisteïne de activiteit van het enzym Tyrosine Proteïne Kinase (TPK). Dit enzym is belangrijk voor de groei en regulering van kankercellen. Door de celgroei controlerende rol van TPK, worden stoffen die de TPK activiteit remmen verondersteld een potentieel anti-carcinogeen te zijn.
Ook andere enzymen, die betrokken zijn bij de controle over celgroei, worden door genisteïne geremd. Een voorbeeld: genisteïne remt DBA topo-isomerase, dat een algemeen doel is van vele chemotherapeutische stoffen. Een kankercel heeft niet meer het vermogen om af te sterven zoals gezonde cellen at wel hebben. Genisteïne lijkt in staat te zijn om juist deze kankercellen weer aan te zetten tot "celdood". Genisteïne heeft een celdifferentiatie-bevorderend effect en kan dus een kankercel helpen omvormen tot een gezonde cel. Zoals hiervoor reeds besproken, kan genisteïne de celreceptoren "bezetten" in plaats en oestrogenen, waardoor ontwikkelingen van tumoren geremd of voorkomen kunnen worden. Meer dan 100 studies hebben in vitro aangetoond dat genisteïne een grote variëteit aan kankercellen kan remmen waaronder, borst-, darm-, long-, leukemie- en prostaatcellen. Andere gebieden waar soja met isoflavonen een gezondheidsbevorderende werking kan hebben zijn o.a. diabetes (zowel type I als type II), hoge bloeddruk en vergrote prostaat.

eierstokkanker, borstkanker, hormonen, isoflavonen, oestrogeen

---

• Isoflavonen - soja verminderen significant het risico op het ontwikkelen van borstkanker met 18 procent blijkt uit grote epidemiologische studie bij Chinese vrouwen in Singapore.

---

• Soja - Isoflavonen: Inname van isoflavonen via voedsel vermindert de kans op een recidief van borstkanker significant met gemiddeld 25 procent en vergroot de kans op overall overleving

---

• Soja gebruik in voedingspatroon verkleint risico op recidief van borstkanker en lijkt veilig te gebruiken, ook samen met tamoxifen, toont grote cohort studie.

---

• Isoflavonen: Zijn fyto-oestrogenen (isoflavonen) een goed alternatief voor regulering van de hormoonhuishouding? Een verklarend artikel

---

• Isoflavonen geven geen significant verschil in bepaalde waarden in vergelijking met placebo na operatie bij borstkanker. Wel is er een significant verschil met hormoontherapie.

---

• Isoflavonen bij borstkanker: Aanvullende isoflavonen (o.a. genisteine) lijken waardevol bij voorkomen van borstkanker of uitstellen van recidief