Gerichte behandelingen op basis van moleculaire tumor profielen van de individuele kankerpatient lijken de toekomst te zijn. Aldus eerste gerandomiseerde SHIVA studie

Mocht u informatie en een uitleg willen ovor stand van zaken bij personalised medicin voor uw vorm van kanker stuur dan maar een mailtje aan redactie@kanker-actueel.nl . Maar zoek wel eerst bij uw vorm van kanker of daar niet al iets over vermeld staat over personalised medicin en op receptoren en mutaties gerichte aanpak aub want ik kan niet alleen heel Nederland voorzien van informatie. Voor algemene informatie over personalised medicin klik hier.

26 september 2013: Bron: European Cancer Congres Amsterdam

Het doel van een op de individuele persoon gerichte behandeling van kanker komt steeds dichterbij. Een nieuwe nog lopende Franse studie wijst inmiddels uit dat ongeveer 40 % van de patiënten met een van de klassieke primaire tumortypen gediagnosteerd, ook moleculaire afwijkingen hebben die doelgericht kunnen worden behandeld door al bestaande geneesmiddelen. Het interessante eraan is dat bv. iemand met alvleesklierkanker dezelfde moleculaire afwijkingen kan hebben als iemand met bv. longkanker of eierstokkanker enz..

De Franse onderzoekers publiceren nu al hun bevindigen hoewel de studie dus nog maar een paar jaar loopt en de follow-up tijd nog lang niet vol is, omdat zij menen dat een diagnose met een uitgebreid moleculair tumor profiel veilig is en zeker te combineren met de dagelijkse klinische praktijk. Daardoor kan een behandelplan ook veel gerichter worden samengesteld. Vooraanstaande wetenschappers en immunologen zeggen al langer tegen kankerpatiënten: over 5 jaar praten we niet meer over prostaatkanker, alvleesklierkanker, borstkanker enz. maar over tumoren met mutatie X, receptor Y versie 2.5 enz.

Helaas gaat het in de praktijk niet zo snel en weigeren de meeste oncologen om bij patiënten aanvullend een moleculair receptoren onderzoek te laten doen. Wat ook weer wel begrijpelijk is omdat er nog weinig goed onderzoek voorhanden is, al komen er steeds meer publicaties over immuuntherapeutische aanpak en op receptoren gerichte behandelingen. Denk hierbij aan imatinib ( Gleevec ) , everolimus ( Afinitor ) , sorafenib ( Nexavar ) , erlotinib ( Tarceva ), Iressa, EGFR remmers, PARP remmers, abiraterone ( Zytiga ), zelfs tamoxifen valt hieronder enz.

De resultaten van de SHIVA studie zullen worden gepresenteerd op het European Cancer Congres, dat 27 september 2013 begint in Amsterdam.

De Shiva studie is volgens de onderzoekers de eerste gerandomiseerde studie die resultaten publiceert na een behandeling gekozen op basis van een tumor moleculair profiel en de eerste studie die verschillende typen tumoren heeft onderzocht bij verschillende vormen van de klassiek indeling van vormen van kanker. De onderzoekers merken op dat deze gerichte behandelingen grotendeels zijn ontwikkeld op basis van de histologie en primaire plaats van de tumor.

Een aantal potentieel veelbelovende gerichte behandelingen zijn onderzocht in eerste klinische trials maar omdat er geen reactie werd waargenomen bij een voldoende aantal patiënten zijn deze medicijnen nog niet opgenomen in een eerste en tweedelijns behandeling, aldus de onderzoekers.

Dr Le Tourneau wijst erop dat de behandeling van borstkanker "onherkenbaar veranderd is " sinds de rol van het ErB2/HER2 gen werd geïdentificeerd:
"We weten ook dat de patiënt de resultaten in de weinige studies tot op heden , waar de keuze van de behandeling is gebaseerd op een moleculaire afwijking veel beter zijn dan die waar de behandeling niet is afgestemd op de moleculaire afwijkingen", aldus dr. Le Tourneau. "Wat er aan ontbreekt is een histologische - onafhankelijke gerandomiseerde trial waarin moleculaire doelgerichte behandeling wordt vergeleken met een standaard behandeling." Daarom hebben we besloten om de SHIVA studie op te zetten."

Opzet van de SHIVA studie:

Momenteel nemen 320 patiënten uit 7 integrale kankercentra in Frankrijk deel aan de SHIVA studie . Het doel van deze gerandomiseerde fase 2 studie is om 2 behandelingsstrategieën te vergelijken voor patiënten met een recidief van verschillende vormen van kanker. Een moleculair profiel wordt vastgesteld met een tumor biopsie . Wanneer een afwijking wordt vastgesteld waarvoor een goedgekeurd medicijn beschikbaar is dan worden de patiënten gerandomiseerd ingedeeld naar 1 of 2 behandelingen: 1 groep krijgt een gerichte therapie gekozen op basis van het moleculaire profiel van de tumor, 1 groep krijgt een standaardbehandeling geldend voor die vorm van kanker uitgekozen door de behandelend arts.

Tot op heden zijn 60 patiënten met solide tumoren gerandomiseerd ingedeeld. Deze patiënten hebben allemaal een recidief van kanker met ook allemaal uitzaaiingen voordat ze in aanmerking kwamen voor deze studie aanpak. Een aantal van deze patiënten zijn wel opnieuw ingedeeld, ook voor een standaard behandeling die voorheen niet meer had gewerkt of voor een behandeling waarvoor zij volgens de richtlijnen niet in aanmerking zouden zijn gekomen.

Het doel van de onderzoekers is om 200 gerandomiseerde patiënten te volgen in deze studie, aldus hoofdauteur Christophe Le Tourneau , MD , hoofd van het fase I-programma van het Institut Curie in Parijs . Volgens dr. Le Tourneau heeft ca. 40 % van de 320 patiënten een tumor met een profiel waarvoor moleculair gerichte geneesmiddelen beschikbaar zijn, maar veel van deze patiënten volgden nog een chemokuur op het moment van de biopsie. Deze patiënten zullen later alsnog gerandomiseerd ingedeeld worden binnen dit studieverband.

Dr. Le Tourneau: "Omdat wij op zoek naar een effect bij verschillende soorten tumoren , hebben we geen enkel type tumor uitgesloten, zelfs patiënten met zeldzaam voorkomende tumoren hebben we toegelaten. De onderzoekers merken op dat eerdere studies hebben uitgewezen dat het selecteren van gerichte behandelingen op basis van een individueel moleculair tumor profiel de resultaten van een behandel;ing sterk verbeteren. Maar er ontbreken gerandomiseerde studies waarin standaard versus gerichte behandeling wordt vergeleken.

Resultaten:

In de SHIVA studie wordt onderzocht wat het effect is van een gerichte behandeling op basis van een vooraf vastgesteld moleculair tumor profiel en wordt vergeleken met een standaard behandeling bij patiënten met elke willekeurige vorm van kanker. Het primaire doel is de progressie vrije overleving te meten . Secundaire uitkomsten zijn totale respons , algehele overleving , bijwerkingen , en variaties in effect van de behandeling .

Op het moment van het opstellen van het abstract , waren de resultaten bekend van 53 patiënten . Een biopsie werd verkregen bij 50 van deze patiënten ( 94 % ). Een mutatiestatus werd bij 32 patiënten ( 64 % ) vastgesteld, een genen verandering werd geconstateerd bij 34 patiënten ( 68 % ) en een immunohistochemisch profiel werd verkregen bij 45 patiënten (90 %).
De patiënten werden gerandomiseerd ingedeeld naar een gerichte behandeling met een verscheidenheid aan middelen, waaronder imatinib ( Gleevec ) , everolimus ( Afinitor ) , sorafenib ( Nexavar ) , erlotinib ( Tarceva ) , abiraterone ( Zytiga ) en tamoxifen.

Momenteel krijgen kankerpatiënten een moleculair gerichte behandeling voornamelijk op basis van de locatie van de primaire tumor. De resultaten van deze studie, in de eerste plaats het eindpunt van progressievrije overleving , zou kunnen helpen dat in de praktijk te veranderen, maar zal een uitdaging worden voor artsen hiermee aan de slag te gaan, aldus dr. Le Tourneau.

Momenteel hebben we geen gegevens over de werkzaamheid van geneesmiddelen bij patiënten met dezelfde moleculaire afwijking maar bij verschillende typen tumoren. We vermoeden dat een behandelingseffect niet zal afhangen van de aanwezigheid van een enkele moleculaire afwijking, maar meer kans zal geven op basis van meerdere afwijkingen" aldus Dr Le Tourneau. "Maar we denken dat het zeer waarschijnlijk is dat in de nabije toekomst , tumor locatie en histologie niet langer de voornaamste criteria voor het voorschrijven van moleculair gerichte medicijnen zal zijn; Eerder zal het moleculaire tumor profiel hierin leidend zijn"

De SHIVA studie wordt ondersteund door een subsidie van het Franse Agence Nationale de la Recherche( Investissements d' Avenir ) en de Site de Recherche sur le Cancer Integre ( Siric ) .

Het abstract van de studie zal worden gepresenteerd op het European Cancer Congress ( ECC ) zaterdag 28 september 2013. Zodra het abstract wordt vrijgegeven zal ik dat hierbij plaatsen.

tamoxifen, abiraterone - Zytiga, erlotinib - Tarceva, sorafenib - Nexavar, targeted therapy, everolimus - Afinitor, imatinib - Gleevec, SHIVA studie, moleculaire tumor profielen