Het menselijk immuunsysteem bestaat uit aangeboren immuniteit en verworven immuniteit. Maar hoe werken deze twee systemen nu eigenlijk? Want beide vormen van immuniteit kunnen niet zonder elkaar en er bestaat tussen beide systemen dan ook een zeer nauwe samenwerking.
Het verworven immuunsysteem kan niet functioneren zonder de aanwezigheid van een goed werkend aangeboren immuunsysteem. Andersom helpt het verworven immuunsysteem bij het verwijderen en doden van micro-organismen door het aangeboren immuunsysteem.
Bij kanker en immuuntherapie is het belangrijk dat bekend is hoe beide systemen werken en hoe de medicijnen die gebruikt worden in de immuuntherapie de twee immuunsystemen zodanig kunnen beinvloeden dat het menselijk immuunsysteem ook daadwerkelijk actief wordt in het verwijderen of aanvallen van kankercellen.
Dendritische cellen vormen de schakel tussen het aangeboren en verworven immuunsysteem en werken nauw samen bij de afweer tegen infecties
Dendritische cellen die micro-organismen hebben opgenomen gaan uitrijpen (matureren) tot cellen die uitstekend in staat zijn om antigeen te presenteren. Hiervoor is het nodig dat ze geactiveerd worden door pro-inflammatoire cytokinen: met name IL-1, IL-6, en TNF-α (fig. 2.22). Deze cytokinen zijn deels afkomstig van de dendritische cellen zelf (autocriene stimulatie), en deels uitgescheiden door macrofagen (paracriene stimulatie). Mature dendritische cellen zijn echter minder goed in staat om micro-organismen op te nemen dan de onrijpe dendritische cel. De opgenomen eiwitantigenen worden afgebroken tot peptiden die door MHC-moleculen gebonden kunnen worden voor presentatie op het celoppervlak (zie H. 10.1007/978-90-368-0258-1_4). Tijdens de uitrijping van de dendritische cel verandert zijn morfologie (fig. 2.23). De dendritische cellen verlaten daarna het gebied waar de infectie is opgetreden en migreren naar de perifere lymfoïde organen toe. Daar aangekomen presenteren ze effectief antigeen aan antigeenspecifieke T-lymfocyten: de start van de verworven immuunrespons. In H. 10.1007/978-90-368-0258-1_6 en H. 10.1007/978-90-368-0258-1_8 zal meer in detail op de initiatie van deze immuunrespons in perifere lymfoïde organen worden ingegaan. Dendritische cellen vormen dus een belangrijke schakel tussen het aangeboren en verworven immuunsysteem.Het aangeboren immuunsysteem wordt ook gevormd door een groot aantal verschillende celtypen, zoals de monocyten, macrofagen, verschillende soorten granulocyten, naturalkillercellen, mestcellen, dendritische cellen, die allemaal hun eigen specifieke functie hebben. Net als bij het verworven immuunsysteem zijn ook de cellen van het aangeboren immuunsysteem in staat om micro-organismen te herkennen.
De variatie in receptoren waarmee micro-organismen herkend worden, is alleen veel minder groot dan bij het verworven immuunsysteem. De herkenning is veel minder specifiek, en aangeboren immuniteit is dan ook nooit gericht tegen één bepaald micro-organisme, maar gewoonlijk tegen grote groepen micro-organismen.
Kennislink geeft een uitstekende beschrijving hoe ons immuunsysteem werkt tegen infectieziektes:
Het afweersysteem en infectieziekten
In een mooi maar wel heel lang artikel dat komt uit het Leerboek immunologie. wordt beschreven hoe het menselijk immuunsysteem functioneert. Het is soms wel medisch technische taal, maar er staan ook hele paragrafen die heel goed te begrijpen zijn voor iemand met beetje medische basiskennis.
Klik op de titel voor het volledige artikel.
Leerboek immunologie. 2016 Sep 14 : 23–58.
Published online 2016 Sep 14. Dutch. doi: 10.1007/978-90-368-0258-1_2
PMCID: PMC7178865
De eerste lijn van verdediging: aangeboren immuniteit
Guest Editor (s): G.T. Rijkers,1 F.G.M. Kroese,2 C.G.M. Kallenberg,3 and R.H.W.M. Derksen4
1Dept. Medical Microbio and Immunolog, Sint Antonius Ziekenhuis Dept. Medical Microbio and Immunolog, Nieuwegein, Utrecht The Netherlands
2Groningen, The Netherlands
3 Interne Geneeskunde, UMC Groningen Interne Geneeskunde, Groningen, The Netherlands
4UMC Utrecht Reumatologie F02.126, Utrecht, Utrecht The Netherlands
G.T. Rijkers, Phone: +313131306093742, Email: ln.siuhnekeizsuinotna@srekjir.g.
Samenvatting
Het aangeboren immuunsysteem vormt de eerste lijn van verdediging tegen pathogene indringers, waarbij de intacte huid en slijmvliezen effectieve barrières vormen. Op en in de huid en slijmvliezen bevindt zich een scala aan antimicrobiële eiwitten van de aangeboren afweer. Verschillende soorten interferonen beschermen cellen tegen virusinfectie.
Het complementsysteem, wat op meerdere manieren geactiveerd kan worden, leidt tot lysis en versnelde fagocytose van micro-organismen. Fagocyten (macrofagen en granulocyten), naturalkillercellen en dendritische cellen zijn gereed om een infectie direct te bestrijden en het verworven immuunsysteem op gang te helpen. Cellen van het aangeboren immuunsysteem kunnen moleculaire patronen op micro-organismen herkennen.
De twee onderdelen van het immuunsysteem, het aangeboren en verworven deel, staan niet los van elkaar. Het verworven immuunsysteem kan niet functioneren zonder de aanwezigheid van een adequaat werkend aangeboren immuunsysteem. Andersom helpt het verworven immuunsysteem bij het verwijderen en doden van micro-organismen door het aangeboren immuunsysteem.
Het aangeboren immuunsysteem is de eerste lijn van verdediging tegen pathogene indringers
Het aangeboren immuunsysteem is altijd en overal aanwezig en vormt de eerste lijn van verdediging tegen (pathogene) indringers. Dit wordt gerealiseerd doordat de cellen en biochemische componenten van de aangeboren afweer, in tegenstelling tot die van het verworven immuunsysteem, niet eerst geïnduceerd hoeven te worden maar als het ware al klaarliggen om direct in actie te komen.
Terwijl het aangeboren immuunsysteem de infectie bestrijdt, wordt het verworven immuunsysteem op gang gebracht, dat immers dagen tot weken nodig heeft om specifiek het infectieuze agens te bestrijden. Het aangeboren immuunsysteem is in staat om hetzij de infectie geheel te overwinnen, hetzij deze net zolang onder controle te houden tot het verworven immuunsysteem krachtig genoeg kan reageren.>>>>>>>>lees verder
Gerelateerde artikelen
- Mediterraan dieet stimuleert effectiviteit van immuuntherapie met anti-PD medicijnen - checkpointremmers voor patiënten met een melanoom in een gevorderd stadium
- Interleukine-2 (IL-2) hoge dosis in medicijnproducerende bolletjes via kleine operatie ingebracht geneest muizen met gevorderde darmkanker en eierstokkanker binnen 6 dagen.
- CIMAvax-EGF vaccin geeft uitstekende resultaten op overall overleving en ziektevrije tijd bij longkanker en andere vormen van kanker met EGFR mutatie
- Kankerpatienten met solide tumoren met MSI-H = hoge microsatelliet instabiliteit en mismatch reparatie (dMMR) reageren uitstekend op immuuntherapie met pembrolizumab vooraf aan operatie met 65 tot 80 procent complete remissies
- DCVax-L verbetert overall overleving en vermindert kans op recidief bij patiënten met nieuw gediagnosticeerd glioblastoom en recidiverend glioblastoom in vergelijking met beste standaardzorg copy 1
- Oncolytische virussen geven uitstekende resultaten in aanpak van kanker. Clemens Dirven en Casper van Eyck vertellen in Op1 over hun nieuwste vinding waarmee patient met hersentumor is genezen
- Immuuntherapie met het gemoduleerde Rigvir virus blijkt bij verschillende vormen van kanker beduidend betere resultaten te geven op overall overleving en complete remissies - genezingen. Een overzichtsstudie van de ontwikkeling van het RIGVIR virus
- Vesicular stomatitis virus (VSV-GP) een gemoduleerd oncolytisch virus geeft in combinatie met anti-PD medicijn ezabenlimab bij kankerpatienten met solide tumoren hoopvolle eerste resultaten
- L-Arginine bloedwaarden bij patienten die immuuntherapie krijgen met anti-PD medicijnen (checkpointremmers) voorspellen kans van aanslaan. Lage waarden geven slechte prognose, hoge waarden geven goede prognose op overall overleving
- Het menselijk immuunsysteem bestaat uit aangeboren immuniteit en verworven immuniteit, maar hebben elkaar nodig voor een goed werkend immuunsysteem. Een uitleg
- Specifieke bloedwaarden en biomarkers die wijzen op veroudering van immuunsysteem (immunosenescentie-biomarkers) plus basale EGF-concentratie in bloed resulteerden in goede voorspellers van het succes van het CIMAvax-EGF vaccin bij gevorderde longkanker
- Darmschimmels - darmbacterien beïnvloeden de immuunreactie na radiotherapie op positieve manier. Doden van darmbacterien door antibiotica heeft negatief effect op immuunreacties na bestraling copy 1
- Apceden, een gepersonaliseerd vaccin toegevoegd aan dendritische celtherapie geeft opvallend goede resultaten bij solide tumoren, waaronder ook prostaatkanker
- Immuungerelateerde ernstige bijwerkingen treden ook nog op later dan 1 jaar na stoppen met immuuntherapie met anti-PD medicijnen bij patienten met een melanoom
- Nivolumab na neoadjuvante chemoradiotherapie en chirurgie voor patiënten met slokdarmkanker en gastro-oesofageale junctiekanker verdubbelt ziektevrije overleving van 11 maanden naar ruim 22 maanden
- Idecabtagene vicleucel (Abecma) geeft als immuuntherapie via CAR-T cellen bij patienten met zwaarvoorbehandelde vergevorderde multiple myeloma uitstekende resultaten
- Hoge tumormutatiebelasting (TMB) als biomarker en prognose voor behandeling met immuuntherapie met anti-PD medicijnen is niet veel beter in uiteindelijk resultaat dan lage tumormutatiebelasting
- Gentherapie voor ernstige oogziekte is opgenomen in de basisverzekering van de ziektekostenverzekering. En geeft hoop voor vergoeding van gentherapie bij vormen van kanker waaronder lymfklierkanker waarvoor gentherapie ook is goedgekeurd inmiddels
- Immuuntherapie alleen of in combinatie met radiotherapie - bestraling bij de behandeling van hersenmetastasen na complete operatie van de primaire tumor geeft langere en betere overall overleving bij solide tumoren van verschillende primaire oorsprong
- NLR meting - veranderende verhouding van neutrofielen tot lymfocyten - blijkt een uitstekende en eenvoudige manier om de werkzaamheid van immuuntherapie met anti-PD medicijnen tijdens behandelingsfase te controleren.
- CYAD-101, een vorm van CAR-T cel immuuntherapie geeft hoopvolle resultaten bij uitgezaaide darmkanker zonder dat graft-versus-host-ziekte ontstaat. copy 1
- Een petscan met Novel 18F-Labeled Adnectin kan direct laten zien of een kankerpatient voldoende PD-L1 Expressie heeft voor immuuntherapie met anti-PD medicijnen
- Radiotherapy and MVA-MUC1-IL-2 vaccine act synergistically for inducing specific immunity to MUC-1 tumor antigen
- Chronische Lymfatische Leukemie: Anti-CD19 CAR T-celtherapie geeft langdurige ziektevrije tijd en duurzame complete remissies bij patiënten met Chronische Lymfatische Leukemie (CLL). copy 1
- S-1 plus oxaliplatine samen met pembrolizumab geeft hoopvolle resultaten bij patiënten met gevorderde maag / darmkanker met 72 procent objectieve respons
- CRISPR-Cas9 gentherapie gericht op afwijkende DNA mutaties en gecombineerd met gemoduleerde T-cellen geeft hoopvolle resultaten bij drie patienten met vergevorderde kanker.
- Lenvatinib Plus Pembrolizumab bij patiënten met inoperabele gevorderde nierkanker, baarmoederkanker, melanomen en andere gevorderde kanker met solide tumoren geeft uitstekende resultaten met meer dan de helft remissies van 50 procent of meer
- Het voordeel van immunotherapeutische combinatie behandelingen
- Melanomen: Er is een sterk positief verband met het aantal immuun-gerelateerde bijwerkingen (irAE's) en recidiefvrije overleving bij melanoompatiënten met een hoog risico in stadium III die werden behandeld met pembrolizumab. copy 1
- CAR-T cel therapie is een vorm van immuuntherapie die hele goede resultaten geeft. In Jama een overzicht van stand van zaken in de klinische praktijk
- Vaccin tegen KRAS positief gemuteerde vormen van kanker - darmkankers en longkanker o.a. - wordt gecombineerd met trametinib een anti-PD medicijn in fase I studie na hoopvolle resultaten. copy 1
- pembrolizumab bij patiënten met verschillende vormen van uitgezaaide kanker, anders dan darmkanker, met hoge microsatellietinstabiliteit (MSI-H) en DNA-mismatch-reparatie-deficiënte (dMMR) geeft uitstekende en duurzame resultaten op overall overleving
- immuuntherapie met oncolytische virussen om recidief te voorkomen via de slapende kankerstamcellen blijkt veelbelovende aanpak. Hier een overzichtsstudie van stand van zaken met deze vorm van immuuntherapie
- Immuuntherapie met Gendicine , een adenovirus P-53 naast chemotherapie geeft uitstekende resultaten bij patienten met neustumoren copy 1
- Cryosurgery plus 1x ipilimumab vooraf aan operatie van operabele borstkanker stimuleert immuunreactie en geeft betere therapeutische resultaten
- Immuuntherapie alleen in vergelijking met immuuntherapie samen met chemotherapie bij kankerpatienten met solide tumoren geeft betere resultaten bij mannen dan bij vrouwen blijkt uit grote reviewstudie van 16 gerandomiseerde studies
- Dendritische cellen en Newcastle Disease Virus bij kankerpatiënten met spijsverteringskanker geeft significant betere resultaten in overlevingstijd aldus gerandomiseerde studie bij 335 patiënten. copy 2 copy 1
- Immuuntherapie met gemanipuleerde T-cellen - CAR-T celtherapie ( tisagenlecleucel ) geeft spectaculair goede resultaten bij patienten met gevorderde lymfklierkanker - non-Hodgkin (B-lymfomen)
- Autologe genetisch gemodificeerde T-cellen gericht tegen het humaan papillomavirus (HPV) 16 E6 geeft bij patienten met vergevorderde zwaar voorbehandelde uitgezaaide HPV gerelateerde kanker uitstekende resultaten
- immuuntherapie met durvalumab geeft hoopvolle resultaten als behandeling bij gevorderde buikvlieskanker - buikvliestumoren na progressie van ziekte ondanks chemokuren copy 1
- Immuuntherapie met nivolumab zorgt voor duurzame en sterk verbeterde overall overleving bij verschillende vormen van kanker, melanomen, longkanker en nierkanker
- Atezolizumab + nab-paclitaxel chemotherapie als eerstelijns behandeling voor triple negatieve borstkanker met PD-L1-positieve expressie geeft uitstekende resultaten op overall overleving met 10 maanden meer copy 1
- Pembrolizumab faalt bij multiple myeloma (Kahler) en twee fase III studies zijn vroegtijdig stopgezet door FDA wegens te ernstige bijwerkingen en meer sterfgevallen
- Meer bijwerkingen door immuuntherapie met anti-PD medicijn nivolumab bij patienten met spijsverteringskanker geeft superieure resultaten in progressievrije overleving (32 v 8 maanden) in vergelijking met weinig bijwerkingen
- Immuuntherapie met anti-PD medicijn Cemiplimab plus het vaccin ISA101b gericht op het HPV16 virus of met nivolumab geeft veelbelovende resultaten voor vormen van kanker die HPV gerelateerd zijn
- Dieet - voedingspatroon dat de darmflora beinvloed zoals vezels en probiotica heeft invloed op aanslaan van immuuntherapie met anti-PD medicijnen copy 1
- Tisotumab vedotin plus chemo geeft spectaculaire resultaten bij zwaarvoorbehandelde kankerpatienten met verschillende primaire vormen van kanker met solide tumoren.
- Dendritische celtherapie heeft succes bij patienten met mesothelioma - asbestkanker. Erasmus doet oproep dat meer patienten zich aanmelden voor de studie. copy 1
- sTILs - tumor infiltrating lymphocytes aanwezig na chemo in beginnende borstkanker triple negatief voorspellen aanslaan van behandeling en geeft superieure overall overleving op drie jaar copy 1
- Verkoudheidsvirus Delta-24-RGD geeft hoopvolle resultaten hersentumoren glioblastoma multiforme. Nederlandse vrouw leeft al 5 jaar na behandeling in Erasmus MC met dit virus (DNX-2401)
- lenvatinib samen met pembrolizumab (Keytruda) zorgt bij buikvliestumoren voor opmerkelijk goede resultaten en FDA geeft goedkeuring aan deze combinatiebehandeling
- Vrouw met uitgezaaide hormoongevoelige borstkanker (HR-pos) komt in een duurzame complete remissie met immuuntherapie met anti-PD medicijn en TIL - tumor Infiltrating lymfocyten gericht op 4 specifieke mutaties
- Utopie of uitdaging: immuuntherapie als eerste keuze bij de diagnose van kanker, concept studieprotocollen
- Immuuntherapie met een gemoduleerd virus plus avelumab, een anti-PD medicijn, wordt onderzocht in een fase I/II studie bij darmkankerpatienten copy 1
- ATID (Autologous tumor immunizing devascularization) is vorm van immuuntherapie waarbij de tumor wordt afgesloten van de bloedvaten en blijft zitten in het lichaam blijkt bijzonder succesvol bij enkele patienten, waaronder damrkankerpatient
- Immuuntherapie met het vaccin DCVax geeft uitstekende resultaten op overall overleving bij glioblastoma multiforme gegeven bij nieuwe diagnose na operatie blijkt uit fase 3 studie copy 1
- Overzicht van alle wereldwijd geregistreerde medicijnen binnen immuuntherapie en lopende studies met immuuntherapie
- Coley vaccin: Immuuntherapie met het Coley vaccin (koorts therapie) stond aan de basis van de huidige immuuntherapie met gemoduleerde virussen en bacterien. Hier een reviewstudie van de Coley therapie
- Wat is de juiste patient voor immuuntherapie? Nederlands onderzoek komt tot opmerkelijke conclusies. Internist-oncoloog Hans Westgeest geeft uitleg
- Lymfklierkanker en leukemie kennen verschillende vormen en stadia. Hier een recente studie van de belangrijkste behandelingsopties, vooral met vormen van immuuntherapie copy 1 copy 1
- Immuuntherapie bij urologische vormen van kanker, blaaskanker, prostaatkanker en nierkanker is veelbelovend. Recente studies bewijzen langdurige remissies
- Immuuntherapie met ipilimumab na gerichte stereotactische bestraling geeft uitstekende resultaten bij 26 ot 57 procent van100 zwaar voorbehandelde patienten met vergevorderde in lever en longen uitgezaaide kanker met solide tumoren
- Dendritische celtherapie naast chemo met Vaccell vaccin en aanvullende WT peptides geeft veel betere overleving en progressievrije tijd bij alvleesklierkankerpatienten copy 1
- Nivolumab (Obvio) alleen en samen met ipilimumab (Yervoy) geeft uitstekende resultaten bij gevorderde niercelkanker ook in vergelijking met sunitinib copy 1
- Immuuntherapie met een gepersonaliseerd vaccin geeft uitstekende resultaten bij operabele melanoompatienten, meer dan de helft bereikte een duurzame complete remissie
- Immuuntherapie met nivolumab en ipilimumab samen geeft hoopgevende resutlaten bij zwaar voorbehandelde gevorderde uitgezaaide blaaskanker copy 1
- Immuuntherapie met gemoduleerd virus - T-VEC - Talimogene laherparepvec - geeft naast chemo-radiotherapie met cisplatin bij vergevorderde mond- en keelkanker uitstekende resultaten
- Immuuntherapie met ipilimuab plus nivolumab of nivolumab alleen geeft bij zwaar voorbehandelde melanoompatienten met uitgezaaide vergevorderde melanomen onvoorstelbaar goede resultaten op overall overleving
- Immuuntherapie voor borstkanker in alle stadia maar ook als preventie in eerstelijns en tweede lijns voor borstkanker komt steeds dichterbij. Aldus Elizabeth A. Mittendorf, MD, PhD
- Immuuntherapie met het RIGVIR virus bij operabele melanomen met stadia IA t/m IIC geeft 35 procent meer overlevingen op 3 tot 5 jaar in vergelijking met standaard behandeling
- Anti-PD medicijnen zoals nivolumab, Pembrolizumab en atezolizumab gegeven als immuuntherapie geven zeer goede resultaten bij verschillende vormen van kanker met solide tumoren, zelfs zonder Ligand-1 receptorstatus
- Immuuntherapie met gemanipuleerde T-cellen geeft spectaculair goede resultaten bij patienten met vergevorderde leukemie en B-cel lymfomen
- Immuuntherapie met T-VEC, een gemoduleerd herpesvirus geeft zeer goede resultaten bij patienten met zwaar voorbehandelde vergevorderde uitgezaaide melanomen.
- Immuuntherapie met behulp van virussen en antigenen levert hele mooie resultaten op bij verschillende vormen van kanker.
- Immuuntherapie bij kanker: Grootste doorbraak van 2013 op wetenschappelijk gebied, aldus vakblad Science
- Vaccin DCVax(R)-Brain welke succesvol blijkt tegen hersentumoren - Glioblastoma nu officieel verkrijgbaar in Zwitserland. Adressen van ziekenhuizen waar trial loopt toegevoegd copy 1
- HPS - heat shock protein zorgt voor opmerkelijke resultaten bij allerlei vormen van kanker met solide tumoren. Vooral bij longkanker en darmkanker
- PD-L1 - blokkade met monoklonale anti lichamen - een vorm van immuuntherapie - zorgt bij verschillende vormen van kanker voor opmerkelijke resultaten
- Vaccins: Een MUC-1/CEA/TRICOM op een pokkenvirus gebaseerd vaccin (PANVAC vaccin) geeft uitstekende resultaten bij patienten met uitbehandelde borstkanker en eierstokkanker
- Gc-Maf van dr. Yamamoto nu in Nederland beschikbaar
- Vaccins tegen kanker: Molecuul PRIMA-1 lijkt beschadigde gen P53 tot op DNA niveau te herstellen.
- Vaccins tegen kanker: Vaccin gebaseerd op specifiek eiwit verbonden aan p53 gen en inspuiten van lichaamseigene dendritische cellen geeft veelbelovende resultaten in dierproeven bij niet-klein-cellige longkanker en borstkanker en hoofd en halstumoren.
- Peptide vaccin - L-BLP25 - tegen uitgezaaide inoperabele niet-klein-cellige longkanker - fase IIIB - effectief. Nieuwe fase III studie moet resultaten bevestigen
- Succes van vaccin tegen longkanker (ook in Leuven /Brussel) wordt alleen bereikt met hulp van Mage=A3 eiwit tegen terugkeer van operatief verwijderde niet-klein-cellige longkanker. Artikelupdate 14 juni 2008
- Vaccins tegen kanker: Gardasil , het nieuwe vacin tegen het HPV virus heeft al drie tienermeisjes het leven gekost en veroorzaakt ernstige bijverschijnselen bij vele andere meisjes.
- Virussen: Bewerkt adenovirus - E1B 19kD - rechtstreeks ingebracht in tumorweefsel zorgt voor opmerkelijke resultaten.
Plaats een reactie ...
Reageer op "Het menselijk immuunsysteem bestaat uit aangeboren immuniteit en verworven immuniteit, maar hebben elkaar nodig voor een goed werkend immuunsysteem. Een uitleg"