Aan dit artikel is enkele uren gewerkt. Opzoeken, vertalen, plaatsen enz. Als u ons wilt ondersteunen dan kan dat via een al of niet anonieme donatie. Elk bedrag is welkom hoe klein ook. Klik hier als u ons wilt helpen kanker-actueel online te houden Wij zijn een ANBI organisatie en dus is uw donatie aftrekbaar voor de belasting. Met uw donatie helpt u kanker-actueel online te houden.

22 januari 2013: onderaan artikel reactie van arts-bioloog drs. Engelbert Valstar in het engels toegevoegd. Wie wil reageren op beide artikelen kan dat doen, al of niet anoniem via comments onderaan de artikelen.

16 januari 2013: Bron: Open Biol. 2013; 2:120144

Een teveel aan antioxidanten zou mogelijk een rol spelen in het veroorzaken van kanker i.p.v. in het voorkomen van kanker en progressie van kanker. Dit stelt Nobelprijswinnaar prof. dr. James Watson, werkzaam op het Cold Spring Harbor Laboratory, New York in een lezing online gepubliceerd op 8 januari 2013 in het medisch tijdschrift Open Biology. Dr. Watson kreeg zijn Nobelprijs voor het ontrafelen van
 DNA structuren en dus niet de minste op dit gebied. De lezing is uiteraard in het Engels en voor mij als leek niet allemaal even goed tot in detail letterlijk te vertalen. Toch staan er interessante dingen in deze lezing.  Als u wilt reageren kan dat via comments onderaan artikel, al of niet anoniem.

Hier een korte samenvatting van de lezing die ik maakte met hulp van google translation.

Oxidanten, antioxidanten en de ongeneeslijkheid van uitgezaaide kanker

Hoewel de sterfte aan vele vormen van kanker, met name die van hematopoëtische cellen, gestaag is gedaald, leert het belangrijkste, de statistiek, dat teveel epitheliale tumoren (carcinomen) en in feite alle mesenchymale tumoren (sarcomen) grotendeels ongeneeslijk zijn. Hoewel een toenemend aantal, op mutatie (gen-gericht) gerichte geneesmiddelen nu in klinisch gebruik, doorgaans slechts tijdelijk veel voorkomende vormen van kanker remmen zoals die van de longen, darmen en borstkanker, zodra deze uitgezaaid zijn worden deze in principe inoperabel, ook voor de best opgeleide chirurgen of radiotherapeuten. Dus ook al zullen we binnenkort een uitgebreid overzicht kunnen raadplegen hoe de meeste vormen van kanker ontstaan en functioneren op genetisch en biochemisch niveau, deze te 'genezen' lijkt nog verder weg dan sinds de 'War on Cancer' is verklaard door president Nixon in december 1971.

40 jaar geleden was het geloof, ook bij ons aan het Cold Spring Harbor Laboratory, dat als eenmaal het gen geïnduceerde moleculaire proces van kankercellen bekend zou zijn, zouden 'medicinale chemici' verder kunnen gaan met het ontwikkelen van doeltreffender gen gerichte geneesmiddelen. In tegenstelling tot de meeste vroege voorstanders van de 'War on Cancer ", die dachten dat DNA-beschadigende cytostica (chemo) echte overwinningen in een tot twee decennia zouden brengen, dacht ik dat drie zo niet vier decennia van gericht onderzoek nodig zou zijn voordat we in een positie zouden komen om uit te kunnen gaan van een totale overwinning [1]. In feite is nadat de 1988-2003 Human Genome Project voor het eerst de zeer nauwkeurige DNA sequenties gaf van drie miljard mensen, het moment geweest om te beginnen met de werkelijk genetische complexiteit van kanker te benaderen.

Daarna gaat dr. Watson gedetailleerder in op genetische processen en DNA structuren en de invloeden daarop. 

Dr. Watson spreekt over reactive oxygen species (ROS). Volgens hem bepalen deze ROS het antioxidanten niveau binnen kankercellen en zijn mede verantwoordelijk voor het resistent worden tegen chemo behandelingen, maar ook tegen ioniserende straling  (radiotherapeutische behandelingen - bestraling). Daaruit baseert dr. Watson zijn hypothetische uitspraak dat teveel antioxidanten wel eens het ontstaan van kanker zouden kunnen stimuleren i.p.v. remmen. 

Dr. Watson verklaart dat de overgrote meerderheid van middelen tegen het direct doden van kankercellen, waaronder ioniserende straling (radiotherapie) en de meeste cytostatica (chemische therapeutische middelen) in feite werkzaam zijn als gerichte behandeling doordat zij  - direct of indirect - reactive oxygen species (ROS) creeëren die cruciale stappen in een celproces blokkeren. Deze generatie van reactive oxygen species (ROS) zorgt voor een zuurstofarme omgeving waarin kankercellen een transformatie ondergaan van zogeheten epitheliale naar mesenchymale cellen (EMT).

Deze getransformeerde cellen bevatten bijna onvermijdelijk zeer grote hoeveelheden antioxidanten, die in feite de effecten van behandelingen tegen kanker blokkeren. En zodra een kanker resistent wordt voor een behandeling met chemo, is het meestal ook bestand tegen ioniserende straling, aldus Dr Watson.
Bovendien genereren deze getransformeerde EMT kankercellen vrij bewegende mesenchymcellen die de flexibiliteit en bewegelijkheid bezitten waarmee ze uitzaaien naar andere plaatsen in het lichaam (hersenen, lever, longen). En meestal is het zo dat wanneer kanker uitzaait naar andere organen en plaatsen in het lichaam deze levensbedreigend wordt, zegt dr. Watson.

Interessant is wat dr. Watson zegt over metformin. (Zie artikelen over deze studies onder metformin op kanker-actueel. ) Het veel gebruikte metformine bij diabetes heeft aangetoond mesenchymale stamcellen te kunnen doden. Enkele jaren geleden heeft een studie met muizen aangetoond dat metformin toegevoegd aan chemotherapie zorgde voor langdurige remissies en echte genezingen bij muizen met ingespoten tumoren (Cancer Res 2009;. 69:7507-7511), schrijft Dr Watson. Hij merkt verder op dat er op dit moment wereldwijd veel klinische trials lopen om te zien of metformin toegevoegd aan een chemokuur of andere kankerdodende stoffen zorgt voor positieve therapeutische effecten. (red. ook in Nederland en België lopen verschillende studies met metformin in combinatie met andere kankerdodende middelen, bv. bij alvleesklierkanker in het AMC in Amsterdam) Dr. Watson refereert ook aan studies waarin is aangetoond dat mensen met diabetes II die metformin gebruikten minder kanker hadden dan mensen met diabetes die geen metformin gebruikten. (zie deze studie)

Watson stelt verder dat kankerbehandelingen met chemo en ioniserende straling werkzaam worden door het genereren van reactive oxygen species (ROS), die op hun beurt apoptose - zelfdoding van de cel) veroorzaken. Als zich kankercellen ontwikkelen, produceren ze antioxidante eiwitten zoals glutathion, superoxide dismutase, catalase en thioredoxine die de ontwikkeling van een kankercel dan in principe blokkeert.
Dat kankercellen voornamelijk veroorzaakt worden door RAS en Myc behoren tot de meest moeilijk te behandelen vormen van kanker en zou verklaard kunnen worden door de hoge niveaus van antioxidanten
die reactive oxygen species (ROS) vernietigen. Watson stelt dat hoge antioxidatieve niveaus ook zou verklaren waarom alvleesklierkanker in feite ongeneeslijk is, voegt hij eraan toe.
(red.: Interessant is natuurlijk dat alvleesklierkanker voor 90% voorkomt uit een K-ras mutatie en de ervaring leert dat juist een niet-toxische aanpak van alvleesklierkanker vaak voor goede resultaten zorgt, zie de verhalen onder ervaringsverhalen bij alvleesklierkanker)

Als deze theorie juist is, dan zou het verminderen c.q. reguleren van het antioxidanten niveau binnen kankercellen een therapeutische aanpak kunnen zijn, vervolgt dr. Watson. In feite heeft de ROS-genererende medicijnen combinatie van arseentrioxide plus ATRA aangetoond het glutathiongehalte en thioredoxine te verminderen. Arseentrioxide plus ATRA wordt momenteel gebruikt om Acute Promyelocitische Leukemie - APL te behandelen, maar deze theorie suggereert dat deze medicijnen combinatie ook nuttig zou kunnen zijn bij veel andere vormen van kanker.

Een verregaande implicatie van deze theorie is, aldus dr. Watson, dat antioxidanten als voedingssupplementen, met inbegrip van beta-caroteen, vitamine A, C, en E, en selenium, schadelijk kan zijn bij kanker. Jarenlang hebben dergelijke supplementen op grote schaal gezorgd voor een hype om kanker te voorkomen en / of te behandelen, net als wordt gestimuleerd om veel kleurrijke vruchten en bessen te eten, die veel antioxidanten bevatten. Echter, Dr Watson waarschuwt dat uit recente gegevens naar voren komt dat veel van de onbehandelbaarheid van een laat stadium van kanker (let wel dr. Watson spreekt hier over al bestaande en uitgezaaide vormen van kanker) het gevolg kan zijn van een teveel aan antioxidanten. Hiermee, zo stelt dr. Watson, is de tijd gekomen om ons serieus af te vragen of veel antioxidanten wellicht eerder kankergroei stimuleren dan kankergroei voorkomen of remmen. Veel voedingsinterventie studies hebben geen duidelijke effectiviteit aangetoond bij het voorkomen van spijsverteringskanker of een langere levenstijd voor patiënten met een vorm van spijsverteringskanker, schrijft dr. Watson. In feite lijkt uit deze studies het beeld te komen dat deze het leven zelfs iets verkorten van deze kankerpatiënten. Zo besluit dr. Watson.

Op de website van open Biology staat de lezing van dr. Watson, Oxidants, antioxidants and the current incurability of metastatic cancers, waaruit ik bovenstaand artikel heb gecomponeerd, volledig gepubliceerd.

Hier een hele korte orginele samenvatting / abstract van deze lezing:

Abstract
The vast majority of all agents used to directly kill cancer cells (ionizing radiation, most chemotherapeutic agents and some targeted therapies) work through either directly or indirectly generating reactive oxygen species that block key steps in the cell cycle. As mesenchymal cancers evolve from their epithelial cell progenitors, they almost inevitably possess much-heightened amounts of antioxidants that effectively block otherwise highly effective oxidant therapies. Also key to better understanding is why and how the anti-diabetic drug metformin (the world's most prescribed pharmaceutical product) preferentially kills oxidant-deficient mesenchymal p53− −cells. A much faster timetable should be adopted towards developing more new drugs effective against p53− − cancers.

Reactie van arts-bioloog drs. Engelbert Valstar op lezing van prof. dr. Jim Watson

Jim Watson : An Open mind or a Pharma Mind?

Introduction

In Open Biology (2013.3.120144) Jim  Watson (not being a physician ; was co-discoverer of the structure of the DNA) speaks very critically about anti- and prooxidants.  In this article he attacks  in fact  the nutritional medicine against cancer and embraces pharmacy,

Hereby I make an analysis of his article.

Analysis

As well-known it is better to speak of redox-couples. So antioxidants help cells to keep the redoxpotentials in the different parts of the cell stable. One should speak of redox-buffers. So more pro-/antioxidants of such a couple help to augment the buffer capacity of such a redox-buffer. To mention superoxide dismutase an antioxidant is even wrong. It produces  H2O2. Only with catalase (converting H2O2 to H2O and O2) one can consider superoxide dismutase to be an antioxidant. You always have an antioxidative and a prooxidative form of vitamin C etc. Such so called antioxidants have also  many other properties. However even the so called antioxidative property can be in fact a prooxidative one, depending upon concentration, the normal potential of the compound , the local redoxpotential, or other compounds present (vitamin C with copper  or iron can lead to the Fenton-reaction, a very prooxydative process). It can even be more complicated : curcumin, a well known so called antioxidant protects healthy cells to a certain extent against radiation (PMID 22468302) and makes cancer cells more vulnerable to radiation (PMID 19655336 and PMID 21697760 : pancreatic cancer cells!). Moreover we have a randomised clinical trial showing curcumin slows down multiple myeloma in an early stage (PMID 22473809).

Linus Pauling did not lay emphasis on the antioxidative capacity of vitamin C. In his earlier publications he mentioned especially the prooxydative properties of vitamin C : see e.g. the study of Tsao et al from the Linus Pauling Institute : nor vitamin C nor copper in hibited in vivo breast cancer in animals, but only the combination did : see PMID 1962582. Linus Pauling took daily 13 grams of vitamin C ; a more prooxidative dose?

Arsenic is most probably in a very low dose essential. It is also already at a little lower dose toxic. It is used as arsenic trioxide against cancer as Watson states. This anti-cancer activity is promoted by vitamin C in an oxidative form leading to glutathion-depletion. Watson states that anti-oxidative activity is blocking anticancer activity by apoptosis inhibition. That is much too simple : there are many other ways to fight cancer and anti-cancer compounds do also other things than only pro- and or anti-oxidation. By the way : prooxidation can cure cancer (like radiation as a  cancer treatment), but it can also cause cancer! Moreover  Watson did not realise himself  (speaking about arsenic and vitamin C)  he was talking here about orthomolecular medicine!

To come back to glutathion : how can Watson explain the interaction of the very anti-oxidative glutathion and the very pro-oxidative platina-compounds? : the side effects of  the platina-compounds (cisplatin etc.) are greatly reduced but if you add up the studies (RCT’s!) the therapeutic effect (regression rate) is even better!! See Cascinu S et al, J Clin Oncol 1995;13(1):26-32 ; Schmidinger M et al ; Wien Klin Wochensch 112: 617-23 ; Smyth JF et al, Ann Oncol 8: 569-73,1997 ; Colombo N et al; Int j Gynecol Cancer 5 :81-6, 1995 ; Bogliun G et al ; Ital J Neurol Sci 13:643-7;1992.

Piper longum might prolong according life of cancer patients according to Watson (although I could not find RCT’s). Watson avoids as it seems RCT’s but uses basic research (in fact still experimental) to promote pharmaceutical speculations!

Lycopene, generally considered an anti-oxydant, gives a longer disease free survival/slower growth in 3 RCT’s concerning prostate cancer : PMID 17927495 ; PMID 11489752 ; PMID 12930422. The question is how does lycopene work? If we would believe Watson immediately one would  not even consider giving lycopene to prostate cancer patients. Certainly because Chen (PMID 11752012) saw less oxidative damage in prostate cancer cells under the influence of lycopene.

A sidestep to illustrate how successful herbal/nutritional medicine is : PSK lowers death rate compared to  no PSK in colon cancer patients stage B/C  by about 15% (PMID 16133112). Concerning gastric cacncer and PSK : see another meta-analysis (PMID 17106715).

How can Watson explain that a popular substance to sleep : melatonin, a ‘famous’ antioxidant reduces side effects of chemotherapy and radiation and at the same time prolonge survival in patients with advanced cancer? (See : PMID 22271210).

In conclusion

Saving : give me a lot of money and we will solve the cancer problem is just an example of talking nice stories : Watson is a Pharma-believer, has a Pharma-mind!. He is familiair with the structure of DNA, but concerning pro-/antioxidants he is missing a lot of knowledge.

My dear  Watson : you are checkmate.

Sincerely yours : E.Valstar, biochemist and physician, The Hague, Holland ;

P.S. : I tried to offer this  letter/article to Open Biology. So I sent it to Dr. Stuart Taylor. I received from him a mail as Commercial Director of Open Biology : I had to enter a special web site and to get my reaction published I had to pay  something of about 1200 euro’s (and hoping your article is accepted). Money is even more involved than I expected.

Watson, Valstar, antioxidanten, complementair, voedingsuppletie, voeding, stamcellen, leukemie, ATRA

---

• Pruimensap verbetert de ontlasting van hard naar normaal en vermindert klachten van constipatie zonder buikpijn en kan daarom worden beschouwd als een effectieve en veilige natuurlijke voedingsbehandeling voor chronische constipatie.

---

• Individueel aangepast dieet voor kankerpatienten opgenomen in het ziekenhuis geeft veel minder sterfgevallen (36 vs 50) binnen half jaar in vergelijking met standaard ziekenhuiseten

---

• Resten van afwasmiddel hebben nadelig effect op darmmicrobioom

---

• Kanker is een stofwisselingsziekte - metabolische ziekte die met specifieke voeding - dieet en voedingssuppletie o.a. 6-Diazo-5-oxo-L-norleucine (DON) vaak op te lossen zou zijn aldus prof. dr. Thomas Seyfried.

---

• Mediterraan dieet met veel fruit en bepaalde vitamines en antioxidanten voorkomt voor ca. 35% beter glaucoom in vergelijking met standaard voeding

---

• Lezing van Dean Ornish over de combinatie van voeding, supplementen, liefde en intimiteit die leidt tot een betere gezondheid en wellicht preventief en genezend kan zijn bij kanker

---

• Voedingssupplementen zouden niets toevoegen aan effect op preventie van kanker. Studie analyse van 14 studies suggereert zelfs dat de levensverwachting erdoor wordt verkort. Maar er is bewust gemanipuleerd met deze studiegegevens

---

• Gerichte voeding plus bepaalde aminozuren bij patienten met ondervoeding zorgen voor significant minder complicaties en zelfs voor minder directe postoperatieve sterfte na operatie van spijsverteringskankersoorten waaronder maagkanker

---

• Voedingswijze en leefsftijl veroorzaakt 35% van alle kanker wereldwijd. Een verandering van voedingswijze en leefstijl zou wereldwijd dan ook 35 procent van alle kanker voorkomen

---

• Voeding bij bestraling - radiotherapie: artikelen en informatie over de beschermende en ondersteunende werking van voeding, voedingsstoffen en voedingssuppletie bij radiotherapie - bestraling bij kanker.

---

• Knoflook extract gegeven na operatie vermindert aantal poliepen en omvang van darmpoliepen

---

• Voeding en bepaalde voedingstoffen kunnen ernstige vermoeidheid tegengaan van mensen die kanker hebben overleefd

---

• LEF-magazin publiceert wetenschappelijk artikel over synergistische werking van voedingsstoffen, o.a. groene thee, resveratrol, 13C/DIM en genisteïne onder de titel: nieuwe beloftes voor preventie en behandeling van kanker

---

• RNA en Omega-3 vetzuren o.a. - gegeven voorafgaande aan operatie van een kankerpatiënt gedurende slechts vijf dagen bespaart 15% op ligduur, complicaties enz. van het beoogde patiëntenbudget in vergelijking met patiënten die geen e

---

• antioxidanten kunnen kankergroei stimuleren in plaats van verminderen, aldus Nobelprijswinnaar prof. dr. Jim Watson in een lezing

---

• Extra calorieën enz. - via sonde of infuus na operatieve ingreep bij kankerpatiënten geeft geen enkel positief effect in vergelijking met normaal voedingspatroon.

---

• Ondervoeding lijkt een belangrijke voorspeller te zijn van overlevingstijd bij terminale kankerpatiënten. Omega-3 polyunsaturated vetzuren hadden een significant immuunstimulerend effect en lijken levensverlengend te werken

---

• Specifieke extra voeding in combinatie met EPO en COX-2 remmers verlengen significant het leven, betere energiebalans, vet toename en minder bloedingen van terminale sterk vermagerde kankerpatiënten

---

• Algemeen: effecten van voedingswijzen, fruit en groenten, antioxidanten enz. op voorkomen van kanker en als aanvulling bij behandelngen van kanker: een overzicht