17) Rouw is niet alleen verlies: mail aan de mailgroep van kanker-actueel dd 30 oktober 2004

17 Rouw is niet alleen verlies: mail aan de mailgroep van kanker-actueel dd 30 oktober 2004

Lieve allemaal,

Een tijdje heb ik weinig van me laten horen. Nog steeds lees ik alle mailtjes en leef ik met jullie mee. In de groep reageer ik vooral als ik denk dat iemand echt baat kan hebben bij mijn ervaringen. Dat ik dit zo doe is voor een deel zelfbescherming. Intensief meedoen aan de mailgroep kost immers veel tijd en dat staat op gespannen voet met andere dingen (dochter, werk, huishouden, tuin, wandelen) die ook tijd waard zijn. Maar definitief afscheid nemen van de mailgroep kan ik ook niet, omdat jullie mij aan het hart gaan. Voor een deel vanwege de verbindingen met Peter, voor een deel vanwege de verrijking die deze contacten voor mijzelf betekenen. Ik heb veel geleerd over hoe verschillend mensen omgaan met problemen. De een die een probleem vooral als iets ziet wat je (door de houding van anderen) wordt aangedaan; de ander die vooral bij zichzelf te rade gaat over wat je zelf kan doen. Vaak zie je een heel leerproces optreden, waarbij mensen langzamerhand de grip op hun leven terugkrijgen. Ook dat vind ik heel mooi om te zien. De bronnen van inspiratie en kracht zijn verschillend. In al die verscheidenheid springen er soms ineens vonken op mij over- en dat ervaar ik als iets goeds.

Ook de rouw na het verlies van iemand wordt verschillend beleefd. Ikzelf heb nu een tekst gemaakt die ik binnenkort ga sturen naar alle mensen die deelneming hebben betuigd na het overlijden van Peter. Daarin zeg ik ook iets over mijn rouwproces. Ik denk dat dat goed is, voor mezelf maar ook voor anderen. Peter en ik hebben altijd veel met onze omgeving over kanker gepraat, waardoor het enigszins uit de taboesfeer kwam. Zo wil ik eigenlijk ook rouw uit de sfeer van vooroordelen halen. Ik noem ook jullie in die tekst. De tekst voeg ik hierna in.

Lieve groeten,
Lucia

Op 25 december 2003 overleed Peter aan de gevolgen van kanker. De positieve wijze waarop hij omging met zijn ziekte staat uitgebreid beschreven als ervaringsverhaal op de site van www.kanker-actueel.nl, nu onder het trefwoord slokdarmkanker.

Peter was positief, initiatiefrijk en laconiek, maar tegelijk ook realistisch, kritisch en gedisciplineerd. Perfectionist in zaken die hij belangrijk vond, maar econoom bij het afwegen van de prijs-kwaliteitverhouding. Als hij niet overtuigd was van het nut van een bepaalde handelwijze, weigerde hij medewerking. Maar als hij dat belang wel zag, volgde hij nauwgezet alle instructies op of ontwikkelde zelf betere. Om zijn mening wond hij geen doekjes. De wijze waarop Peter geleefd heeft, is nog steeds een voorbeeld voor ons. Net als zijn strategie om om te gaan met moeilijkheden. Maak problemen niet groter dan ze zijn, zei hij. Maak je niet druk om wat er allemaal nog zou kunnen gebeuren, maar concentreer je op de feiten in de huidige situatie en wat je kan doen om de problemen daarbij zo goed mogelijk aan te pakken. En vooral: zoek in elke situatie naar de positieve kanten.

Die raad van Peter hebben wij ter harte genomen bij het verwerken van zijn overlijden. Peter was tevreden met zijn leven en hij was niet bang voor de dood. Nog dagelijks voelen wij de inspiratie van zijn krachtige persoonlijkheid en positieve levenshouding, waardoor wij open staan voor mooie ervaringen. Met veel warmte kijken wij terug op de prachtige afscheidsbijeenkomst, met de speeches, het gedicht en de muziek die bij elkaar zo’n mooi levend beeld schetsten van Peter. We glimlachen bij anekdotes over hem. We zijn blij met de inspiratie die hij ook anderen nog geeft, bijvoorbeeld doordat mensen zich bij problemen voorstellen hoe Peter in dit geval gereageerd zou hebben. We zijn trots op de manier waarop hij wordt herdacht. Dontlookback, de band waar Peter in speelde, heeft hem in stijl herdacht door bij verschillende optredens de sterren van de hemel te spelen bij de uitvoering van Something. De oude vrienden van de fietsclub “Nog inne dan” hebben in hun jaarlijkse fietsvakantie een speciale “Koekie-memorial day” ingevoerd met een Koekietrofee als wisselbeker, als beloning voor het winnen van een klimtijdrit na het leeg drinken van een flesje bier (twee specialiteiten van Peter). Al deze initiatieven zijn ons dierbaar. Net als de inspirerende steun en vriendschap die wij van zoveel mensen hebben ontvangen na het overlijden van Peter. Dit helpt ons om verder te leven volgens het motto van het aloude lied Zing-vecht-huil-bid-lach-werk-en-bewonder, zo mooi uitgevoerd door Thé Lau, op de prachtige cd Overspel/De God van Nederland waar nog zoveel andere ontroerende nummers op staan.

Op dit moment gaat het goed met ons. Lara doet het uitstekend op school, maakt plezier met haar klasgenoten, zit op basketbal, gaat regelmatig naar haar vader en zijn gezin en houdt veel van muziek (Gothic, hits). Lucia voelt zich nog dagelijks gesterkt door de herinneringen aan Peter en probeert in zijn geest verder te leven. Bronnen van energie zijn daarbij de levenslust van Lara, steun van vrienden, plezier in het dagelijks werk, op peil houden van de eigen conditie, gedichten, muziek en niet te vergeten alle mailtjes over en weer, vooral die met de mailgroep verbonden aan de internetsite kanker-actueel. Verschillende mailgroepleden die mij in korte tijd zeer dierbaar zijn geworden, zijn inmiddels zelf overleden. Elke keer weer een pijnlijk verlies. Toch heb ik de wederzijdse betrokkenheid en het delen van intense gevoelens rond leven en dood ervaren als een kostbare verrijking van mijn leven.

Inmiddels zijn wij weer een stapje verder. De urn met de as van Peter is geplaatst in een urnengraf. Het doet ons goed dat er nu een plek is waar zijn naam in steen geschreven staat. De urn heb ik op de fiets naar de begraafplaats gebracht. Peter leefde milieubewust en één van zijn leefregels was om de auto selectief te gebruiken. Met de urn in de fietstas heb ik nog een rondje gemaakt langs allerlei dierbare plekken. Over de dijk, bij het water, langs de bakkerij van Tonnie Sas (”brood koop je bij een bakker”), langs café De Koperen Droes waar we zoveel genoeglijke uren hebben doorgebracht, langs kapper Thilly (“als mijn haar maar goed zit”- zei Peter regelmatig, als relativering van tal van heftige gebeurtenissen), langs de fietswinkel van Theo Renkens (“voor een goede fietsenmaker heb ik net zoveel respect als voor een goede dokter”), langs het café van destijds Ronnie en Frieda waar we ons trouwfeest zo prettig informeel gevierd hebben, langs de plek waar indertijd slager Weenk zulke heerlijke biefstukken verkocht, langs de kerk die hij altijd graag in zijn vizier wilde houden, langs de computershop van Rob van Leeuwen waar hij zijn laatste fietstochtje naar maakte en langs de sloot waar hij als kind speelde. De begraafplaats ligt aan de Koningstraat in Druten, vlakbij de plek waar Peter geboren is. Zo is de cirkel van het leven weer rond. Op de grafsteen staan de woorden die zo tekenend voor hem waren:

Ik heb een mooi leven gehad.
Jammer dat het zo kort was.

Hoe het met ons verder zal gaan weten we natuurlijk niet. Voorlopig gaat het goed. We voelen ons bevoorrecht dat we zoveel mooie herinneringen aan Peter hebben, die ons sterken om verder te gaan. Het kan zijn dat de grote klap later komt, als de magie van de herinneringen aan kracht heeft ingeboet. Het leven zelf zal het ons stukje bij beetje leren.

30 oktober 2004
Lucia Boerma en Lara