Afgelopen jaar is er veel informatie naar buiten gekomen over een andere en betere manier van diagnosteren via de zogenaamde PET-scan (Positron Emissie Tomografie). Bv. dit bericht stond afgelopen week in de Haagse Courant:  de Haagse ziekenhuizen hebben een PET-camera aangeschaft voor gezamenlijk gebruik. Waarbij de kop de aandacht trekt: 'snellere diagnose kankerpatiënten':

SNELLERE DIAGNOSE KANKERPATIËNTEN 
DEN HAAG | De behandeling van kankerpatiënten in de Haagse regio wordt beter. Dat komt door de PET-camera, die de Haagse ziekenhuizen Bronovo en MCH Westeinde en het Reinier de Graaf Gasthuis in Delft gezamenlijk aanschaffen. Met zo'n camera kan de diagnose sneller en zorgvuldiger worden gesteld.
Nu beschikken alleen de academische ziekenhuizen in Amsterdam, Nijmegen en Groningen over een dergelijk apparaat. Vooral patiënten met longkanker kunnen met een PET-camera beter worden gescreend om te bepalen of zij in aanmerking komen voor een eventuele operatie.
Bij andere kankervormen maakt een PET-scan het mogelijk om het gehele lichaam te beoordelen en te bekijken of er bijvoorbeeld een reactie optreedt na chemotherapie. Zo kan snel worden gezien of die therapie aanslaat en moet worden voortgezet of juist moet worden afgebroken. Daarmee wordt de behandeling voor kankerpatiënten in het algemeen een stuk efficiënter. Met
de PET-camera kunnen bovendien bepaalde ingrepen worden overgeslagen.
In het Bronovo krijgt een aantal kankerpatiënten morgen bij wijze van proef een PET-scan. Naar verwachting is de camera nog vóór het einde van dit jaar volledig beschikbaar. Het is de bedoeling dat de camera tussen de drie ziekenhuizen rouleert.
"We schaffen de camera samen aan en zorgen ervoor dat alle patiënten er gebruik van kunnen maken", aldus M. van Gruijthuizen van Bronovo. De afkorting PET staat voor positron emissie tomografie. De camera maakt gebruik van positronen. Dit zijn elementen die bij het uiteenvallen stralingen uitzenden waarmee actieve processen in (kanker)cellen zichtbaar
worden.

Bron: Haagse Courant 24-09-2002

Noot redactie: Of een Pet-scan werkelijk zoveel voordelen biedt is m.i. toch nog maar de vraag. Ik heb in ieder geval al van 1 patiënt gehoord, via e-mail, die twee jaar geleden een Pet-scan kreeg, waarop uitzaaiingen in de longen werden geconstateerd. Deze patiënte is daarvoor niet behandeld en haar oncoloog vertelde later dat ze helemaal geen uitzaaiingen in de longen had. Zij is inmiddels nu twee jaar verder en nog steeds geen merkbare last van eventuele tumoren in haar longen. Zie hier haar e-mail die ze aan onze gratis mailgroep stuurde toen er een vraag was over de PET-scan:

goedemiddag dames en heren,
nu het zoveel over de pet-scan gaat, wil ik toch mijn ervaring daarmee ook vertellen.
het is natuurlijk maar één verhaal, maar toch... ik heb een pet-scan gehad zo'n twee jaar geleden, inderdaad uren in het apparaat. op het resultaat zagen ze zoveel 'hot spots' en vlekken, dat ze niks meer voor mij wilden doen, behalve een chemo die het een beetje zou rekken. Bij de tweede mening in een ander ziekenhuis trokken ze een heel andere conclusie. Ik kwam in aanmerking voor een leveroperatie en van de hot spots en vlekjes heb ik verder niks gehoord. Op latere ct-scans en zo was daar verder ook niks van te zien.
dat kan natuurlijk twee dingen betekenen: of ze zitten er nog, maar blijven heel klein of het was gewoon loos alarm. dus ook al zie je heel veel met een pet-scan, dat wil nog niet altijd zeggen dat je daarmee de juiste en volledige info hebt over tumoren in je lijf.
Mijn oncoloog zegt dat je voor elk orgaan en ziekte een andere scan kiest, dus niet dat een pet-scan per sè het beste is.

Op basis van een PET-scan wordt ook vaak een eventuele operatie of andere behandeling stopgezet omdat het in de ogen van de oncologen zinloos zou zijn. Het effectieve aspect is dan dat je als patiënt nog eerder ongeneeslijk en onbehandelbaar wordt verklaard en het ziekenhuis een dure operatie wordt uitgespaard. Daar staat tegenover dat volgens enkele oncologen een PET-scan enkele patiënten heeft behoed voor een grote operatie omdat de tumoren toch kleiner en anders te behandelen bleken dan vooraf uit de diagnose was vastgesteld. In enkele gevallen was zelfs geen sprake van kanker volgens de woordvoerder destijds. Ik vraag me daarbij dan wel af hoe het mogelijk is dat zo'n foute diagnose wordt gemaakt. In beide gevallen vind ik het dus wel prematuur om te zeggen dat een PET-scan in het belang van de kankerpatiënt is. 

Maar goed ik ben geen arts en weet er te weinig vanaf om hier een definitief oordeel over te hebben. Hieronder informatie over CT-scan en PET-scan zoals beschreven in een folder van de Radboud ziekenhuis in Nijmegen:

Het gebruik en de voor- en nadelen van CT-scan of PET-scan (Positron Emissie Tomografie). Ik heb enkele zaken toegevoegd die wellicht van belang kunnen zijn om te weten.

CT-onderzoek
In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot een CT-onderzoek (computertomografie) op de afdeling Digitale Radiologie of Neuroradiologie van het Universitair Medisch Centrum St Radboud. In deze folder staat de gang van zaken bij dit onderzoek in grote lijnen beschreven. Heeft u na het lezen nog vragen, stel deze dan gerust aan de radiodiagnostisch laborant die het onderzoek uitvoert.

Zwangerschap
Bij onderzoeken in de buurt van de buik is het in verband met de stralingsbelasting belangrijk te weten of u in verwachting bent. Bij zwangerschap moet u contact opnemen met de arts die het onderzoek heeft aangevraagd.

Voor het onderzoek
Uw medicijnen kunt u op de gebruikelijke wijze innemen. U hoeft voor dit onderzoek niet nuchter te zijn; u kunt tevoren dus gewoon eten en drinken. Bij een CT-onderzoek mogen op het betreffende lichaamsdeel geen metalen voorwerpen zitten. Het beste kunt u onder- en bovenkleding dragen zonder metalen delen (haakjes, beugel van de beha, ritssluitingen of drukkers). U hoeft dan minder kledingstukken uit te doen.

Onderzoek
Tijdens een CT-onderzoek worden zowel röntgenstralen als een computer gebruikt. Tijdens het maken van de foto's ligt u op een onderzoektafel die in een 'ring' van 70 cm hoog en 50 cm diep wordt geschoven. Als het nodig is voor het onderzoek houdt de radiodiagnostisch laborant contact met u via een microfoon. U kunt ook met de laborant praten.

Contrastvloeistof
Bij enkele onderzoeken wordt contrastvloeistof gebruikt. Dit is nodig om de betreffende organen zichtbaar te maken. Is dit bij u het geval, dan wordt een infuus in de arm aangelegd. Dit is niet pijnlijker dan een bloedprik. Van de contrastvloeistof merkt u weinig, sommige mensen krijgen het een beetje warm. Dit trekt snel weer weg. Tijdens het 
inlopen van de contrastvloeistof wordt een serie foto's gemaakt.

Noot redactie: Over de gevaren van contrastvloeistof is inmiddels wel een en ander bekend. De NVSMC (Nederlandse Vereniging slachtoffers contrastvloeistof schrijft er o.a. het volgende over op hun website:

Een contrastmiddel is een chemische stof die in het lichaam wordt gebracht, meestal via een bloedvat of in het ruggenmergkanaal. In combinatie met een diagnostisch beeldvormend apparaat, zoals de CAT scan (CT) of de conventionele röntgenfoto, wordt de zichtbaarheid van het te onderzoeken gebied vergroot. Dit bevordert de nauwkeurigheid van de diagnose.
Voorbeelden van zulke onderzoeken zijn intraveneus pyelogram (IVP), urogram, angiogram en myelografie.
Net zoals andere medische technieken, hebben contrastmiddelen zich ontwikkeld door de tijd en worden zij momenteel onderverdeeld in twee groepen, gebaseerd op hun electrochemische eigenschappen. De groepen worden ionisch en niet-ionisch genoemd.

Niet-ionische middelen zijn relatief veel veiliger dan ionische contrastmiddelen.
Daarbij is de kwaliteit van de foto's wanneer men niet-ionische middelen gebruikt vergelijkbaar met de kwaliteit van onderzoek met ionische middelen, zodat er voor de arts geen verlies van diagnostische nauwkeurigheid is.
Men kan zich afvragen waarom ionische contrastmiddelen nog steeds gebruikt worden? Dit is een economische keuze. Niet-ionische contrastmiddelen zijn, gemiddeld, 10 tot 115 keer zo duur als ionische contrastmiddelen.
(Hoewel de kosten die voorvloeien uit de schade die ionische middelen veroorzaken worden niet meegeteld in deze cijfers.)

Omdat een contrastmiddel allereerst zichtbaar moet zijn op een röntgenfoto of een CT scan, heeft het in beginsel eigenschappen die schadelijk zijn voor de gezondheid. Daarbij worden contrastmiddelen veelal ingebracht in de meest kwetsbare gebieden en organen van het menselijk lichaam (zoals bloedvaten door het hele lichaam en tussen de hersenvliezen).

Het is daarom geen verrassing dat het gebruik van contrastmiddelen allerlei soorten 'ziekten' heeft veroorzaakt en nog steeds nieuwe slachtoffers maakt, als gevolg van bijwerkingen.

Andere bijwerkingen als gevolg van contrastmiddelen, die 'anafylactische reacties' genoemd worden, kunnen ernstig en acuut zijn. Voorbeelden hiervan zijn hevige schommelingen van de bloeddruk en veranderingen in de functie van hart, nieren, ademhaling en hersenen.
De reacties kunnen uiteenlopen van mild tot zeer ernstig. Ernstige reacties zijn medische noodgevallen en het is geheel niet ondenkbaar dat er tijdens een onderzoek geen rekening gehouden wordt met deze mogelijkheid en het ziekenhuis niet voorbereid is.

Hoewel het niet te voorspellen is wanneer en bij wie bijwerkingen zullen optreden, zijn er mensen bij wie een verhoogd risico op bijwerkingen en complicaties aanwezig is.
ContrastmiddelenDe 'hoge-risico groep'- mensen met een allergische aanleg
- mensen die overgevoelig zijn voor jodium
- mensen die eerder onderzocht zijn met contrastmiddelen
- mensen met een hart en/of vaataandoening
- mensen met een vorm van suikerziekte
- mensen met tekenen of symptomen van arteriosclerosis (slagaderverkalking)
- mensen met de ziekte van Kahler
- mensen met cara (astma, bronchitis)
- mensen met schildklierklachten
- mensen met een vorm van epilepsie
- mensen met nierproblemen
- mensen in de leeftijd jonger dan 1 jaar, ouder dan 50-60 jaar
- zwangere vrouwen

Voor deze mensen is het aan te bevelen geen onderzoek met contrastmiddelen te ondergaan.

Wanneer een onderzoek toch noodzakelijk is, is het aan te raden voorzorgsmaatregelen te nemen als:
een hormooninjectie tegen mogelijke ontstekingen (corticosteroïden) 
een antihistamine middel om een allergische reactie te voorkomen 
bij hartaandoeningen: te vragen naar de aanwezigheid van een crashteam 

Het geldt voor iedereen wanneer een behandeling of onderzoek wordt voorgesteld dat men zichzelf de noodzakelijkheid ervan dient af te vragen, zeker wanneer daarbij contrastmiddelen zullen worden gebruikt.

Weiger ieder onderzoek met ionische contrastmiddelen!

Kom op voor jezelf en je eigen gezondheid!

Laat je niet als proefkonijn gebruiken!

Bron van bovenstaande: website van NVSMC. 


Hieronder verder de verschillende CT-onderzoeken zoals beschreven in de folder van het Radboud ziekenhuis:

Hoofd/hersenen
U ligt met het hoofd in de ring. De foto's worden gemaakt in rugligging, bij sommige onderzoeken ook in buikligging. Het onderzoek duurt ongeveer een kwartier, met contrastvloeistof een half uur.

Schedelbasis
U ligt met het hoofd in de ring. De foto's worden meestal in rug- en buikligging gemaakt; er wordt contrastvloeistof gebruikt. Het onderzoek duurt vijftien à dertig minuten.

Neusbijholten
U ligt met het hoofd in de ring. De foto's worden in rugligging gemaakt. Duur van het onderzoek: ongeveer tien minuten.

Oren/aangezicht
U ligt met het hoofd in de ring; de foto's worden altijd in rugligging gemaakt. Het onderzoek duurt vijftien minuten.

Strottehoofd/hals
U ligt met uw hoofd en hals in de ring. U ademt rustig door, maar tijdens de opnamen mag u beslist niet slikken. De foto's worden in rugligging gemaakt; er wordt contrastvloeistof gebruikt. Duur van het onderzoek: vijftien minuten.

Armen, benen, heupen
U ligt met het bovenlichaam of de benen in de ring; er wordt geen contrastvloeistof gebruikt. Het onderzoek duurt ongeveer een kwartier.

Wervelkolom
U ligt op de rug in de ring met een kussen onder de onderbenen. Uw broek wordt iets naar beneden geschoven. Het onderzoek duurt ongeveer twintig minuten.

Spieren
U ligt op de rug met uw hoofd in de ring; de armen langs uw lichaam. Vanaf uw kruin wordt er elke tien centimeter een foto gemaakt. Nadat het bekken is gefotografeerd, draait u zich om zodat de benen in de ring komen. Ook van de benen wordt elke tien centimeter een opname gemaakt. Duur van het onderzoek: ongeveer een half uur.

Botmetingen (densitometrie)
U ligt op de rug in de ring en krijgt een kussen onder de onderbenen. Uw broek wordt iets naar beneden geschoven. Er worden vijf foto's gemaakt van de wervels. Duur van het onderzoek: ongeveer een kwartier.

Na het onderzoek
Na verwijdering van de naald door de radiodiagnostisch laborant kunt u naar huis gaan.

Uitslag
De radioloog beoordeelt het onderzoek en stuurt het verslag binnen vijf werkdagen door aan de behandelend arts. Deze bespreekt met u, op een volgende afspraak, het verslag met de uitslag.


PET-scan (Positron Emissie Tomografie)
In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten een PET-scan te laten verrichten op de afdeling Nucleaire Geneeskunde van het Universitair Medisch Centrum St Radboud. Deze folder geeft u nadere informatie over de gang van zaken tijdens het onderzoek. Heeft u na het 
lezen van deze folder nog vragen, stel deze dan gerust aan de nucleair geneeskundige of de laborant.

Inleiding
Een PET onderzoek geeft informatie over de stofwisseling. In de cellen van het lichaam worden bepaalde voedingsstoffen verbruikt, bijvoorbeeld suikers. Een PET camera brengt dergelijke voedingsstoffen in beeld. Na toediening van de radioactieve stof kan, met behulp van camera en computer, de verdeling van de voedingstoffen in het lichaam in beeld worden gebracht. Afwijkingen in de normale stofwisseling zijn op deze manier te zien.

Radioactieve vloeistof
De afdeling Nucleaire Geneeskunde gebruikt radioactieve vloeistof voor het onderzoek. U hoeft zich geen zorgen te maken over eventuele risico's die u loopt. Radioactiviteit is overal aanwezig: in ons lichaam, voedsel, de bodem en de lucht. Alleen een hoge dosis radioactiviteit kan voor mensen en dieren schadelijk zijn. De hoeveelheid radioactieve 
vloeistof die de afdeling Nucleaire Geneeskunde gebruikt voor het onderzoek is echter zo gering, dat u daar geen nadelige gevolgen van ondervindt.

Voorbereiding
Het is belangrijk dat u ons vooraf op de hoogte stelt als u zwanger bent, borstvoeding geeft of aan suikerziekte lijdt. Dit in verband met extra voorbereidingen of het niet door kunnen gaan van het onderzoek. U moet gedurende zes uur voor het onderzoek nuchter zijn. U mag wel 
drinken, als het maar geen suikerhoudende dranken zijn. Koffie en thee (zonder suiker) zijn ook toegestaan. U kunt uw eigen CD's meenemen voor muziek tijdens het scannen.

Onderzoek
Als u op de afdeling Nucleaire Geneeskunde komt krijgt u eerst een hoeveelheid water te drinken. Hierna krijgt u een injectie met radioactieve vloeistof in uw arm. Na de injectie moet u een uur rusten. Aansluitend wordt de scan gemaakt waarbij u op een scantafel ligt die 
door de camera schuift. Tijdens het maken van de scan is het van belang dat u goed stil ligt. Dit duurt een tot twee uur. De totale duur van het onderzoek is ongeveer drie uur.

Bijwerkingen
Het onderzoek heeft geen bijwerkingen.

Verhindering
De radioactieve vloeistof is maar zeer kort werkzaam en wordt speciaal voor uw onderzoek gemaakt. Daarom is het van groot belang dat u op tijd aanwezig bent. Wanneer u op het afgesproken tijdstip niet kunt komen, neem dan contact op met de afdeling Nucleaire Geneeskunde.

Uitslag
Het onderzoek wordt beoordeeld door de nucleair geneeskundige, die vervolgens de uitslag naar uw behandelend arts stuurt. Deze stelt u van de resultaten op de hoogte.

Plaats een reactie ...

Naam (verplicht)

Email (wordt niet gepubliceerd maar wel verplicht)

6 Reacties op "Informatie over CT-scan en PET-scan op een rijtje gezet met o.a. de voordelen en nadelen van contrastvloeistof"

• simone :
  16/09/2014
  Ik heb in maart een petscan gehad, kreeg toen slecht nieuws van uitzaaiingen in de lever en milt, maar verdere onderzoeken en bloedonderzoeken wijzen niks uit, nog steeds leef uknin onderzekerheid en is het voor de medici ook nog niet duidelijk. Zijn er meer mensen bij wie uitzaaiingen te zien zijn maar verder niet bekent is waar en wat er gedaan moet worden?
  Comment
• • geertje :
    07/11/2014
    Na een Pet/ct scan in het Rijnland ZH te Leiderdorp in april j.l. en een bronchoscopie in het Leids UMC werd longkanker bij mij gediagnosticeerd. Inmiddels na 9 weken chemo en 17 bestralingen ben ik niets verder, want op de laatste ct scan was vlgs. de specialist 'niets te zien', vanwege een bronchitis, die daar al zat sinds januari dit jaar. Op mijn vraag waarom de behandelende specialisten hun patiënten toch aan straling blootstellen, terwijl ze bij voorbaat kunnen voorspellen dat er 'niets te zien zal zijn' kreeg ik tot op heden geen bevredigend antwoord. Mijn volgende vraag is dus: hebben de ziekenhuizen en de ziektekostenverzekeraars misschien een dealtje gesloten en: hoeveel scans moet ik nog ondergaan alvorens er voldoende aan mij is verdiend???... Overigens heb ik me suf gezocht op verschillende internetsites omtrent de vraag HOEVEEL straling een mens kan verdragen. Misschien kan het Radboud daar antwoord op geven?
    Comment
  • • Elizabeth :
      06/07/2019
      Dosis per PET-CT scan is 20'000 (vraag me niet hoe de eenheid heet, dat weet ik niet meer). Iemand die in een kerncentrale werkt, mag tot aan 60'000 per jaar zonder gevolgen blootgesteld worden.
      Eventuele nadelige gevolgen van de radioactiviteit van PET-CT scans steken pas na 20 jaar de kop op.
      Ben nu 70, als ik 't tot 90 haal, ben ik tevreden...
      Voor jongere mensen is dit inderdaad een punt van overweging...
      Sterkte!!
      Comment
    
    
    
  
  
  
• G v Engeland :
  22/05/2014
  Heb helemaal geen vertrouwen meer in geen enkele scan.
  Alle scans heb ik afgelopen weken nl gehad en die wezen longkanker uit, ben inmiddels op 14-05-2014 geopereerd , ze hebben een longkwab verwijderd.
  Gisteren de uitslag, wat bleek, het was geen kanker maar gewoon een ontsteking.
  Mijn conclusie is dat een scan het dus behoorlijk mis kan hebben
  Heb nu een behoorlijke grote operatie achter de rug , die achteraf niet nodig was geweest.
  Deze kwaal zou met goede medicijnen ook te behandelen zijn geweest.
  Comment
• • amvv :
    12/07/2014
    Beste Engeland,
    mijn vraag aan u is of er destijds ook een biopsie is genomen. Heel erg graag verneem ik van u een antwoord, want ik zit met een soortgelijk verhaal, maar heb net de petct scan gehad en er was eigenlijk een stipje te zien op de longen en de bronchoscopie wees niks uit. Wordt helemaal gek van die lui daar
    Comment
  
  
  
• R. Kwekkeboom :
  17/04/2013
  Net terug van een ct scan in het adrz ziekenhuis in vlissingen daar kreeg ik de mededeling dat ik de komende 48 uur geen methformine mag slikken. op mijn vraag: dat ik deze morgen een pil heb in genomen en wat dan de eventuele bijwerkingen kunnen zijn, kreeg het antwoord, dat weten ik niet. Na het lezen van deze site, ben ik toch wel even geschrokken over de risico's. ik ben de afgelopen 3 jaar 4 maal door de scan geweest waarvan 1 maal door de pet scan, daar werd vast gesteld dat ik diabetes had.Ik ben nu 67 jaar. Ik vraag mij nu af neem ik niet teveel risico?
  Comment